Sporla ilgilenen herkesin, önemli ya da önemsiz derecelerde spor yaralanmasıyla karşılaşması kaçınılmaz olmakla birlikte, birtakım önlemler yeterince alınıp bazı kurallara tam olarak uyulduğu takdirde yaralanma olasılığını anlamlı ölçüde azaltmak mümkündür. Bu önlemlerin başlıcaları şunlardır;
Spor yapılan yerlerle ilgili önlemler: Spor yapılan yerin cinsi, zemini, kalitesi, sakatlanma riski üzerine etki eden faktörler arasındadır. Düzgün olmayan toprak zeminler, bozuk salon zeminleri, ıslak ve kaygan sahalar veya sıklıkla karşılaştığımız gibi kalitesiz halı sahalar, sakatlanma olasılığını önemli ölçüde arttırırlar. Spor sahasının yeterince çimlendirilmesi, spor zeminlerinin düzgün ve kuru olması, çarpmalara karşı sütun ve direklerin yeterince desteklenmesi, yüzme havuzlarında su içi işaretlerin net olarak görülebilmesi, sivri ve keskin kenarların olmaması, sakatlık riskinin azalmasına yardımcı olacaktır.
Spor malzemelerinin cinsi ve kalitesi: Her spor branşı için kullanılan malzeme ve giysilerin, o spor için uygun olanların, içinden seçmek vazgeçilmez bir zorunluluktur. Seçilen malzeme ve giysiler mevsime uygun olmalıdır. Yazın terleme ve havalanmayı kolaylaştıran, kışın ise vücut ısısını korumaya yardımcı olan giysiler seçilmelidir.
Koruyucu malzemeler: Son yıllarda sporda sakatlanma riskin en aza indirmek amacıyla çok değişik koruyucu malzemeler imal edilmiştir. Özellikle kafa travmasının sık görüldüğü boks, bisiklet, motosiklet, beyzbol gibi sporları yapanlar için koruyucu niteliği yüksek kasklar yapılmış ve kullanımları zorunlu hale getirilmiştir. Gözlük yerine lens kullanılması ya da yumuşak plastik gözlüklerin takılmasıyla çok ciddi göz yaralanmalarının önüne geçilmiştir. Futbolcuların sert darbe ve krampon çarpmalarından korunmak için çorapların içine plastik koruyucular yerleştirilmesi ve saha zeminine göre krampon seçimi basit ama etkili yöntemler arasındadır. Su sporu yapanların mutlaka can yelekleri takmaları gerekmektedir. Pek çok spor dalı için uygun bir ayakkabı seçimi ve böylece ayakla ve zemin arasında iyi bir temasın sağlanması hem sakatlanma olasılığına karşı hem de iyi bir performans için gerekli unsurlardan biridir.
Sporcuyla ilgili önlemler: Sağlıklı ve düzenli bir yaşam sporcu için vazgeçilmez bir koşuldur. Zararlı alışkanlıklar ve düzensiz bir yaşam sporcunun performansını olumsuz yönde etkiler ve sakatlanma olasılığını arttırır. Sporcunun periyodik sağlık kontrollerinden geçmesi, enfeksiyon odakları, kansızlık, bağırsak parazitleri gibi vücut direncini azaltan faktörlerin giderilmesi, sporcunun sağlığı ve başarısı için çok önemlidir. Bu konuda antrenör ve eğitimcilere de önemli sorumluluklar düşmektedir. Sık sık yaralanan sporcuda bunun nedenini bulup çıkartma görevi onlara aittir. Bazen antrenman yönetmeliklerindeki yanlışlıklar da sakatlanmaya zemin hazırlayabilir. Antrenmanın yetersiz olması da aşırı olması kadar zararlıdır.
Diğer taraftan antrenmanlarda aşırı yorulma sporcuyu bitkinliğe sürükleyerek vücut direncinin azalmasına neden olur. Bu itibarla sürantrenman belirtilerini yakından izlemek gerekir. Sporcuda bedensel ve ruhsal çöküntü belirtileri, dikkat ve hafıza zayıflıkları, uyku ve iştah bozuklukları oluyorsa sürantrenman olasılığını akla getirip derhal önlem alınmalıdır.
Spor yaralanmaları türleri ve tedavileri ile ilgili bilgi için yanda bulunan bağlantıyı da inceleyebilirsiniz: /saglik-rehberi/spor-yaralanmalari
Sık yaralanmaya yol açan nedenlerden biri antrenman ve maçlardan önce yeteri kadar ısınma ve germe egzersizlerinin yapılmayışıdır. Isınma ve germe egzersizleri kasların ve hareket sistemi elemanlarının fleksibilitesini arttırıp normal hareketlerinin yapılabilmesinde çok önemli bir role sahiptirler. Isınma ve germe egzersizleri kaslardaki an akımının artmasına, kas içi vizkozitenin azalmasına, tensil ve kontraktil elemanlarının boylarının uzamasına yardımcı olarak kassal verimliliğin çoğalmasına yardım eder. Bu nedenlerle yarışma ve antrenmanlara hem başlamadan hem başlamadan önce ve hem de tamamladıktan sonra ısınma/soğuma egzersizleriyle birlikte germe hareketleri yapılmalıdır. Germe egzersizleri prensip olarak daima ısınma aktivitelerinden sonra yapılmalıdır. Bunun için 15/30 dakikalık bir zaman ayırmak yeterlidir. En uygun ısınma egzersizleri düşük tempolu koşu ve kültür fizik hareketleridir. Isınma amacıyla zorlayıcı hareketler yapılmamalıdır. Germe egzersizleri de belli bir sıraya göre, yukarıdan aşağıya ya da aşağıdan yukarıya doğru çeşitli pozisyonlarda önemli kas grupları gerdirilerek yapılmalıdır. Isınma amacıyla veya kasların elastikliğini yapay yollardan artırabileceği umuduyla ısıtıcı mermerler kullanmak ve yüzeysel sıcaklık veren araca uygulamak yanlış bir ısıma duyusu vermekten öteye hiçbir yarar sağlamazlar. Bu itibarla, ısınma ve germe egzersizlerinin kurallara uygun bir biçimde yapılması gerekir. Ancak bu taktirde egzersizlerden beklenen fayda sağlanabilmiş ve sakatlıkların önlenmesinde ciddi bir yarar sağlanmış olur.
Size daha iyi bir deneyim sunabilmek için internet sitemizde çerezler kullanıyoruz. Detaylı bilgi almak için Çerez Politikası"nı ve Aydınlatma Metnimizi inceleyebilirsiniz
TR
EN
DE
