Ağız içinde çoğunlukla yanak ve dudakta, dilde, damakta ya da diş etinde ortaya çıkan sarı ya da kırmızı renkte görünen ağrılı ülserli lezyona aft denir. Sıklıkla kadınlarda görülen aftın tam olarak sebepleri belirlenmemekle birlikte birçok nedeni olabilmektedir.
Genellikle ağız yanak ısırma, dudak yeme ya da darbe alma sonucu ağız içinde oluşan açık yaralar afta sebep olabilmektedir. Bunların yanı sıra bazı gıdalara karşı hassas olunması, vitamin ve mineral eksikliklerinden kaynaklı oluşabilmektedir. Hormonal değişimler, kaygı ve stres, kullanılan diş macunları ya da gargaralar, kullanılan ilaçlar da aftın sebepleri arasında gösterilebilir.
Çoğunlukla kadınlarda görülen aft, bunun yanı sıra ergenlikte de çok sık görülebilmektedir. Bu da hormonal değişimler ile bağlantılı olarak değerlendirilebilir.
Aft Neden Oluşur?
Bazı hastalıklar sebebiyle de aft ortaya çıkabilmektedir. Örneğin mide ülserine sebep olan Helicobacter Pylori bakterisi aynı zamanda aft oluşumuna da sebep olabilmektedir.
Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi mide – bağırsak hastalıkları aftın nedenleri arasında gösterilebilmektedir.
Afta sebep olan hastalıklardan biri de yine bağırsak hastalığı olan Çölyak Hastalığı olarak bilinmektedir. Bu hastalık bazı vitamin ve minerallerin vücuttan emilmesine engel olduğu için bu durum afta sebep olabilmektedir. Bunların yanı sıra vücudun çeşitli bölgelerinde yaralara sebep olan Behçet Hastalığı da aft oluşumuna sebep olan hastalıklardan biridir.
Genel olarak bağışıklık sistemini zayıflatan tüm hastalıklar nedeniyle vücutta aftlar oluşabilmektedir.
Tüm bu hastalıkların yanı sıra adet dönemindeki hormon dalgalanmaları, B12 vitamini, folik asit, çinko ve demir gibi vitamin ve mineral eksiklikleri, acı baharatlı yiyecekler, portakal, greyfurt gibi asitli gıdalar ve sıcak yemeklerin tüketimi, ağız içi tahrişe sebep olan durumlar da aft sebepleri arasında sayılabilmektedir.
Aft Nasıl Tedavi Edilir?
Aft tedavisi aftın oluşma sebeplerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Genellikle kendiliğinde 1 hafta içerisinde geçmekle birlikte daha hızlı bir iyileşme için yapılabilecek çeşitli yöntemler de bulunmaktadır. Bunlar;
Ağzı tuzlu su ile çalkalamak,
Eczanelerden satın alınabilecek aft için etkili reçeteli ilaçlar kullanmak,
Sıcak ve asitli gıdalardan uzak durmak,
Karbonatlı su ile ağzı çalkalamak faydalı olabilir.
Ancak aft eğer ciddi rahatsızlıklardan kaynaklıysa ve iyileşme dönemi uzun sürüyor ve tekrarlanıyorsa mutlaka doktora gidilmelidir. Tıbbi tedavi yöntemleri arasında; yaraların iyileşmesini sağlayan reçeteli merhem, gargara gibi ilaçlar, şiddetli ağrılar için ağrı kesiciler, sebebi vitamin mineral eksikliği kaynaklıysa gerekli vitamin mineral takviyeleri şeklinde sayılabilir.
Eğer aft sürekli tekrarlanıyorsa,
Ağız içi dışında genital bölge gibi farklı bölgelerde de oluşuyorsa,
Aşırı ağrılı ise ve kontrol edemiyorsanız,
Aft ile birlikte ishal durumu da varsa,
Aft 3 haftadan daha uzun sürüyorsa,
Mutlaka uzman hekime danışmalı ve muayene olmalısınız.