Mesane, böbrekler tarafından üretilen ve süzülen idrarın içerisine toplandığı, kese şeklinde olan ve ağırlıklı olarak kaslardan oluşan bir organdır.
Yaklaşık olarak 400-500cc kadar idrarı içerisinde barındırabilir ve ortalama olarak yarı doluluk oranına ulaştığında idrara çıkma isteği doğurur. Ancak günde 8 kereden az, gecede de 1 kez ya da hiç idrara çıkılmaması normal olarak kabul edilmektedir. Aşırı aktif mesane uluslararası kontinans derneği tarafından artmış gece ve gündüz işeme sıklığı (frequency), acil işeme isteği (urge), sıkışma tarzında idrar kaçırma (urge inkontinans) ile birlikte bu şikâyetlere neden olabilecek metabolik (şeker hastalığı gibi) veya patolojik (mesane taşı, mesane tümörü, enfeksiyon gibi) durumların olmadığı bir klinik tablo olarak tanımlanmıştır.
Aşırı aktif mesane günlük hayat kalitesini doğrudan etkileyen, çok sayıda ve ani idrara çıkma isteği uyandıran bir hastalıktır. Özellikle 40 yaş ve üzerinde kadınlarda, erkeklere oranla çok daha sık rastlanır. Aşırı aktif mesane sendromu, gece sık idrara çıkma isteği ve idrar tutamama gibi fiziksel etkilerinin yanında gün içerisinde toplumsal yaşamı etkileyecek ölçüde dikkat dağınıklığı, verimsiz çalışma, stres, sosyal ilişkilerin zedelenmesi gibi psikolojik durumlara da neden olabilir.
Aşırı aktif mesane sendromunun nedenleri nelerdir?
Hastalığın nedeni yapılan sayısız araştırmalara rağmen tam olarak bilinmemektedir. Ancak bu hastalığın kas (myojenik), sinir (nörojenik) kaynaklı olabileceği veya her ikisinin beraber olabileceği düşünülmektedir. Bireylere göre değişen mesane yapısının çok belirleyici olduğu aşırı aktif mesane sendromu, mesanedeki ani ve istemsiz kasılmalar, mesanenin dolmasının daha aktif şekilde hissedilmesi, ileri yaş, küçük mesaneye sahip olunması gibi farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Aşırı aktif mesane sendromunun belirtileri nelerdir?
Ani idrara çıkma isteği, idrarı tutamama ve kaçırma, gün içerisinde normalin üzerinde sayıda idrar çıkma, gece fazla sayıda idrar çıkma gibi belirtiler ile birlikte seyreder.
Aşırı aktif mesane sendromunun tedavisi nasıl yapılır?
Aşırı aktif mesane sendromunun tedavisinde ilk uygulanan yöntem hastanın hayat tarzında yapılan değişikliklerdir. Sıvı alımının dengelenmesi, alkol ve kafein tüketiminin azaltılması, kilo kontrolü, pelvik taban kaslarını güçlendirici egzersizler vb. değişiklikler yapılabilir. Ancak bu değişiklikler hastaların 1/3‘ünde tek başına yeterli olmayabilir. Bu durumda ilaç tedavi yoluna gidilebilir.
Aşırı aktif mesane sendromunun tedavisinde Mesane Botoksu (Uygulaması)
Aşırı aktif mesane sendromunun tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri ya da ilaçla tedavinin yeterli olmadığı durumlarda ise cerrahi operasyonlar tercih edilebilir. En sık uygulanan cerrahi yöntemlerden biri Mesane Botoksu’dur. Mesane Botoksu, mesanenin içerisine botulinum toksin enjekte edilmesiyle yapılan uygulamadır. Mesanenin duvarına enjekte edilen toksin ile aşırı aktif mesaneye sebep olan sinir aktivitelerinin azaltılması hedeflenir.
Mesaneye botoks uygulaması yaklaşık olarak 30 dakika sürer. Sistoskop adı verilen bir çeşit endoskop ile mesane duvarının yüksek çözünürlük görüntüsü alınır ve gerekli yerlere botulinum toksin (botoks) enjekte edilir. Bu tedavi ile ani idrar hissi, idrar sıklığı ve ani idrar hissi ile idrar kaçırma şikâyetlerini iyileştirilebilir.
Uygulama sonrasında hasta hemen ayağa kalkabilir ve hastanede yatış işlemine gerek duyulmaz. İşlemin etkisi zamanla azalır ve 6-9 ay sonra tedavi tekrarına ihtiyaç duyulur. Bazı hastalarda botulinum enjeksiyonundan sonra idrar yapma güçlüğü olabilir ve bir katetere ihtiyaç olabilir. Kateterler üriner enfeksiyon riskini arttırabildiği için doktorunuz antibiyotik verebilir.