Astım, akciğer içi hava yollarının daralmasına ve tekrarlayan ataklarla seyreden kronik bir akciğer hastalığıdır. Hastalık, tekrarlayan nefes darlığı, nefes alıp verirken duyulan hırıltı, göğüste baskı hissi ve öksürük gibi belirtilerle kendini gösterir.
Tüm dünyada yaklaşık 300 milyon kişiyi etkileyen ve ciddi bir halk sağlığı sorunu olan astım, Türkiye’de her 100 erişkinden 5-7’sinde, her 100 çocuktan 13-15’inde görülür.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Astım hastalığının ortaya çıkmasında birçok risk faktörü etkili olabilmektedir. Kişisel risk faktörleri arasında genetik yapı, cinsiyet ve obezite yer alır. Çevresel risk faktörleri ise alerjenlere maruziyet, tekrarlayan akciğer enfeksiyonları, sigara dumanına maruziyet, bazı ilaçlar, iç ve dış ortam hava kirliliği ve beslenme tarzı bulunur.
Astım Belirtileri
Astım belirtileri, bireyden bireye farklılık gösterebilir ve şiddeti değişebilir. Ancak genellikle astımın karakteristik belirtileri şunlardır:
- Nefes darlığı: Astım hastaları genellikle nefes alırken zorlanma hissi yaşarlar. Özellikle fiziksel aktivite sırasında veya astım tetikleyicileriyle temas ettiklerinde nefes darlığı artabilir.
- Hırıltı: Nefes alıp verme sırasında hırıltılı bir ses duyulabilir. Bu hırıltı, hava yollarının daralması ve hava akışının sınırlanması sonucu oluşur.
- Öksürük: Astım öksürüğü genellikle uzun süreli ve kronik olabilir. Özellikle sabah ya da gece uykdua öksürük artabilmektedir. Öksürük kuru veya balgamlı olabilmektedir.
- Göğüste baskı hissi: Astım atağı sırasında göğüste sıkışma, baskı veya sıkıntı hissi oluşabilir.
- Solunum güçlüğü: Astım hastaları nefes alırken zorlanabilirler ve solunumlarını tam olarak yapamayabilirler.
Astım belirtileri, kişiden kişiye ve atakların şiddetine bağlı olarak değişebilir. Bazı kişilerde belirtiler sürekli olarak mevcut olabilirken, diğerlerinde ataklar arasında belirtiler hafif veya hiç olmayabilir. Astım belirtileriniz varsa, bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir. Sizdeki belirtilerin astımla ilişkili olup olmadığını değerlendirmek ve uygun tedaviyi planlamak için bir doktorun size doğru tanı koyması önemlidir.
Astım Atağı Nedir?
Astımlı bir hastada artan nefes darlığı, öksürük, hırıltı veya göğüste baskı hissi gibi şikayetler ortaya çıkar ve solunum fonksiyon testinde ilaçla düzelebilen bozukluklar görülür. Astım belirtileriyle uyumlu olan hastaların muayene ve solunum testleriyle teşhis edilir.
Astım Tedavisi
Astım tedavisinin amacı hastalığın kontrol altına alınması ve bu durumun sürdürülmesidir. Uygun ilaç tedavisiyle, astım hastaları günlük yaşamlarına iş, okul ve diğer aktivitelerle kısıtlanmadan devam edebilirler. Astım ilaçlarının çoğu inhalasyon yoluyla kullanılır ve böylece doğrudan hava yollarında istenen tedavi edici etkiyi oluşturarak yan etkileri azaltır. Bu ilaçlar özel cihazlarla uygulanır. Ayrıca, astımı tetikleyen risk faktörlerinden kaçınmak, sigarayı bırakmak, polen mevsiminde koruyucu tedbirler almak ve tozlu ortamlardan uzak durmak önemlidir.
Astım hastalığının tanısı konulması ve kontrol altına alınması için nefes darlığı, öksürük, göğüste baskı hissi ve hırıltı gibi şikayetler oluştuğunda mutlaka bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı