Ayak bileği eklemi, ayağı alt bacakla birleştiren bölgedir. Kemik ve esnek liflerin oluşturduğu eklem bölgesine baskı binmesi ya da ters bir hareket sonucu gerilme ve yırtılmalar meydana gelebilir. Liflerde meydana gelen bu tür deformasyonlara ayak bileği burkulması adı verilir. Esnek yapıdaki lifler, ayak burkulması esnasında normalden çok daha fazla esneme hareketine maruz kalmaktadır. Bu nedenle burkulan eklemde şiddetli ağrılar meydana gelir. Dolayısıyla ayak bölgesindeki ani hareketler sonucunda gerilen lifler ayak sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır.
Ayak burkulması belirtileri nelerdir?
Ayak bileği burkulması, elle ve gözle kolaylıkla tespit edilebilmektedir. Burkulma sonrasında yaşanan şiddetli ağrı, yürümekte güçlük yaşanması ayak burkulmasının en net belirtileri arasındadır. Ayrıca bölgede meydana gelen şişlik, morarma, yeşerme gibi renk değişimleri de ayak burkulmasının göstergesidir. Ayak burkulmasının belirtileri yaralanmanın derecesine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Belirtiler arasında;
– Şişme
– Morarma
– Sertlik
– Harekette sınırlılık
– Ayak bileğinde oluşan hassasiyet
– Yaralanma esnasında meydana gelen sesler
– Ayak üzerinde dururken veya yürürken oluşan ağrı hissi
Olabilmektedir.
Ayak burkulması nasıl teşhis edilir?
Ayak burkulması, hastanın şikayetleri üzerine yapılan fizik muayenesi doğrultusunda teşhis edilmektedir. Muayene esnasında doktor, ayak, ayak bileği ve alt bacağı detaylı olarak inceleyerek hassasiyet noktalarını ve hareket aralığını kontrol eder. Yaralanma şiddetli ise, bölgedeki kemiklerde kırık veya çatlak ihtimaline karşın bazı görüntüleme teknikleri kullanılabilir. Bu görüntüleme teknikleri;
– Manyetik rezonans görüntüleme
– Ayak bileği grafisi
– Bilgisayarlı tomografi
– Ultrason
Şeklindedir.
Ayak burkulması nasıl geçer?
Ayak bileği burkulması genellikle müdahaleye gerek kalmadan zamanla iyileşebilmektedir. Ancak ciddi yaralanmalar için mutlaka ortopedi ya da fiziksel tıp rehabilitasyonu alanında bir doktora başvurulmalıdır. Tedavideki amaç ağrı ve şişliği azaltmak ve yaralanan bağın iyileşmesine yöneliktir. Burkulmanın oluşturduğu ağrıyı ve eklem bölgesindeki gerginliği gidermek için evde basit ön tedaviler uygulanabilmektedir. Bu tedaviler şu şekilde sıralanabilir;
- İstirahat: Burkulan ayağın üzerine basılmamalı, şişme ve ağrıya yol açacak faaliyetlerden kaçınılarak dinlenilmelidir.
- Buz kompresi: Ayak burkulduktan hemen sonra buz ile kompres yapmak, bölgede oluşan ağrı ve şişliğin giderilmesindeki en etkili yöntemdir. Burkulmadan sonra 15-20 dakika, daha sonralarında ise 2-3 saatte bir buz uygulaması ile ağrı ve şişlik kolaylıkla giderilebilir.
- Bandaj kullanımı: Burkulma sonucunda meydana gelen şişliğin inmesine yardımcı olmak için bölgeyi bandajla sarmak yararlı olabilmektedir.
- İlaçlar: Ayak burkulması nedeniyle oluşan ağrının azalması için doktorun tavsiyesi ile alınan ağrı kesici ilaçlar da etkili bir yöntemdir.
- Koltuk değneği: Şiddetli burkulmalar sonucu yürümek ağrılı olabileceğinden, belirli bir süre koltuk değneği kullanılabilir.
- Egzersiz: Bilek eklemini güçlendirmek ve tekrarlayan burkulmaları önlemek için egzersizler yapılmalıdır.
Ayak burkulmasında risk faktörleri nelerdir?
– Basketbol, futbol, tenis, koşu gibi ayağın aktif kullanımını gerektiren bazı spor dallarında ayak burkulması yaygın görülen bir yaralanma türüdür.
– Düz olmayan engebeli yüzeylerde yürümek veya koşmak ayak burkulması riskini artırmaktadır.
– Yüksek topuklu ayakkabı ya da yapılacak faaliyetlere uygun olmayan ayakkabı kullanımı burkulma ve yaralanmaları daha kolay hale getirmektedir.
– Ayak bileklerinde kuvvetsizlik burkulmayı daha riskli hale getirmektedir. Bu nedenle ayak bileklerini kuvvetlendirmek için ayak egzersizleri yaparak bu bölgede bulunan kas ve dokular sağlamlaştırılmalıdır.
– Daha önce burkulma meydana gelen bilekte tekrar burkulma meydana gelme olasılığı daha fazladır.
Spor yaralanmaları ile ilgili daha fazla bilgi için yanda bulunan bağlantıdan diğer yazımızı da inceleyebilirsiniz: /saglik-rehberi/spor-yaralanmalari
Ayak burkulmasından korunmanın yolları
Ayak burkulması ayak sağlığını ve yaşam kalitesini büyük ölçüde etkileyen bir rahatsızlıktır. Aşağıdaki bazı ipuçları günlük hayatta uygulanarak ayak burkulması riskini azaltabilir.
– Yapılacak aktiviteye uygun ayakkabı seçmek
– Kas gücü ve esnekliği korumak için egzersiz yapmak
– Denge alıştırmaları yapmak
– Yaralanan ayak bileği üzerinde dersek amaçlı bandaj kullanmak
– Engebeli yüzeylerde dikkatli olmak
– Spor yapmadan önce ısınma hareketleri yapmak