“Hiçbir şeyden çekmedi dünyada nasırdan çektiği kadar” diyerek Süleyman Efendi’nin ızdırabını anlatan Orhan Veli, aşağıdaki dörtlük ile de kendi ızdırabını ifade ettiğini anlamak zor olmasa gerek!
Yollar ne kadar güzel olsa,
Gece ne kadar serin olsa,
Beden yorulur,
Baş ağrısı yorulmaz.
Baş Ağrısı Çeşitleri
Erkeklerin %90’ı ve kadınların % 95’i yılda herhangi bir etmenin başlatmadığı baş ağrıları yaşamaktadırlar. Baş ağrısı birinci basamak hekimine en sık başvuru nedenidir. Baş ağrısı ayırıcı tanısındaki 300 farklı tip ve neden tıptaki en uzun ayırıcı tanı listelerinden birini oluşturmaktadır.
Uluslararası Baş ağrısı Derneği baş ağrılarını 14 ana grup ve yüzlerce alt grup olacak şekilde sınıflandırma yapmıştır. Doğrudan doğruya baş ağrısı tablosuyla ortaya çıkarak, başka bir hastalıkla ilgisi olmayan primer baş ağrıları; migren, gerilim tipi ve küme baş ağrıları olarak sınıflandırılır. Yüzde 10 oranında görülen Sekonder baş ağrıları ise nedeni belli bir hastalıkla ilişkili olan hastalıklardır. Bu tipteki baş ağrıları beyin damar hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, göz hastalıkları, sinüzit, menenjit, trigeminal nevralji subaraknoid kanama gibi hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan baş ağrılarıdır. Kısacası baş ağrısı bazen tek başına önemli bir semptom olarak hastalığın kendisi iken bazen de başka bir hastalığın işareti olabilmektedir.
Hekimlerin en sık karşılaştığı baş ağrıları migren ve kronik günlük baş ağrısının bening alt tipleridir. Sadece baş ağrısı yakınması ile başvuran hastalarda %95 migren veya gerilim tipi baş ağrısı sorumludur. Toplumda en sık görülen baş ağrısı tipi; gerilim tipi baş ağrısı denilen stres ve kaygıların neden olduğu baş ağrısıdır.
Baş ağrılı hastaya yaklaşımda dikkate alınması gereken özellikler; hastanın özellikleri, ağrının karakteri, ağrının yerleşimi, ağrıyı tetikleyen faktörler, ağrıyı arttıran faktörler, ağrının zamansal gidişi, sıklığı ve süresidir.
İsterseniz en sık görülen baş ağrılarından olan migrenle ilgili sizlerden gelen sorulara bakalım.
Migren nedir?
Hasta yaşamında yıllarca epizodik bir şekilde ortaya çıkan birçok semptomdan oluşan atakları kapsayan ve atakların semptomsuz aralıklardan ayrıldığı klinik bir sendromdur. Baş ağrısı genellikle tek taraflı ve zonklayıcıdır. Migren, birkaç saat ile üç gün arasında devam eden ataklar dizisi olarak ortaya çıkmaktadır. Bulantı, kusma eşlik edebilir. Migrenin auralı ve aurasız olmak üzere iki alt tipi bulunmaktadır.
Kimlerde migren olmaktadır?
Genellikle her 20 erkekten birinde, her 5 kadında birinde migren vardır. Çocukluk çağında bile görülmektedir. Genetik faktörlerin rolü vardır.
Migrenin nedeni nedir?
Migren beyindeki toplardamar ve sinirlerde oluşan birtakım değişiklerin yaşandığı bir durumdur. Toplar damarda dilatasyon ve sinirlerde enflamasyon oluşumu saptanmıştır.
Migreni tetikleyen faktörler nelerdir?
Ataklar spontan oluşabileceği gibi uykusuzluk, stres, kadında hormonal değişiklikler, açlık, yaşam tarzı ve bazı yiyecek içecekler de tetikleyici olabilir.
Migren tedavisine yönelik neler yapılmaktadır?
Migren tedavisine yönelik kullanılan ilaçlar;
- Atağa yönelik tedaviler
- Proflaktik yani ilerde oluşacak atakların sayısını azaltmaya yönelik tedaviler
Dikkat edilmesi gereken baş ağrıları nelerdir?
- Şiddeti artan başağrıları
- Sıklığı artan baş ağrıları
- Sebat eden yeni ağrılar
- Tedaviye dirençli baş ağrıları
- Ateş, bulantı, kusmanın eşlik ettiği baş ağrıları
- Bilişsel bozuklukların eşlik ettiği baş ağrıları
Baş ağrısında tanısal testler nelerdir?
Baş ağrılı hastada fizik muayene ve kısa nörolojik muayene yapmak temeldir. Çoğu baş ağrısında tanı hiç tetkik yapılmadan ayrıntılı öykü ve muayene ile doğru bir şekilde konulabilir. Tetkik ve görüntüleme için olgu bazında karar verilir. Beyin tomografisi, MR görüntüleme, elektroansefalografi, kan tetkikleri ve gerekli hallerde lomber ponksiyon incelemeleri istenebilir.