Baş dönmesi halk arasında sersemlik hissi göz kararması olarak tarif edilen bir sağlık problemidir. Hastanın kendisi sabit dururken etrafındaki diğer her şey hareket ediyormuş ya da dönüyormuş gibi hissetmesine yol açar. Baş dönmesi tek başına bir hastalık değil, var olan bir hastalığın bulgusu olarak değerlendirilir. Bununla birlikte baş dönmesi doğrudan Vertigo olarak düşünülmektedir. Ancak Vertigo baş dönmesi nedenidir ve her baş dönmesinin nedeni vertigo değildir.
Baş dönmesi nedenleri nelerdir?
Baş dönmesi birçok insanın hayatının bir döneminde şikâyet ettiği, yaygın görülen bir durumdur. Her baş dönmesi bir hastalığın habercisi değildir. Bazen, çok yorulmak, stresli olmak gibi psikolojik sebepler ya da ani ve hızlı hareketler anlık baş dönmesi şikayetine yol açabilmektedir. Ancak gündelik hayatı olumsuz etkileyen ve sık sık tekrarlayan baş dönmeleri için mutlaka altta yatan neden araştırılmalıdır. En yaygın baş dönmesi nedenleri aşağıdaki gibidir:
En Yaygın Baş Dönmesi Sebepleri
1. Periferik vertigo
2. Damarsal nedenler
3. Beyin tümörleri
4. MS hastalığı
5. Migren
6. Enfeksiyonlar
7. Travmalar
8. Diyabet
9. Hipertansiyon
10. Metabolik hastalıklar
11. Psikolojik etkenler
Periferik vertigo: İç kulağın denge problemleri nedeniyle oluşan baş dönmeleri bu gruba girmektedir. Beyinden kaynaklanmayan baş dönmeleridir. Genellikle iç kulakta yer alan kristallerin yerinden oynaması ile ilişkilidir. Periferik vertigo KBB bölümünün uzmanlık alanına girmektedir.
Ayrıca iç kulakta aşırı basınç nedeniyle ortaya çıkan bir hastalık olan Meniere de baş dönmesi sebeplerinden birisidir.
Vertigo çeşitleri için ayrıca bakınız: /saglik-rehberi/vertigo-nedir
Damarsal nedenler: Beyinde damar sertliği baş dönmesine yol açabilen hastalıklardan birisidir.
Beyin tümörleri: Beyinde yer alan iyi ya da kötü huylu tümörler baş dönmesi şikayetine yol açabilmektedir. Doğru planlanmış bir tedavi sonrasında baş dönmesi şikâyeti de sona ermektedir.
MS hastalığı: Halk arasında MS olarak telaffuz edilen Multiple Skleroz beyin ve omurilikteki sinirleri etkileyen bir hastalıktır. Çoğunlukla hastalar otururken dengelerini kontrol edebilirken, ayakta iken baş dönmesi ya da dengesizlik hissi yaşayabilmektedir.
Migren: Şiddetli baş ağrısı olarak bilinen migren atakları sırasında hastaların birçoğu baş dönmesi şikayeti ile de karşı karşıya kalmaktadır. Ataklar sırasında mide bulantısı da bu şikayetlere eşlik edebilmektedir. Migrene eşlik eden baş dönmesi ve denge problemlerinin olması, bunların sıklıkla tekrar etmesi durumu vestibüler migren olarak adlandırılır.
Enfeksiyonlar: Orta kulak iltihabı, grip gibi çeşitli enfeksiyonlar baş dönmesine yol açabilmektedir. Uygun bir tedavi sonrasında enfeksiyon oranı düştüğünde baş dönmesi şikâyeti de ortadan kalkacaktır.
Travmalar: Geçirilen kazalar da baş dönmesini tetikleyen durumlardan birisidir. Başa sert bir darbe almak kişide baş dönmesi şikayetine yol açabilir. Ancak bu kafa travmalarının yakın bir zamanda olması şart değildir. Örneğin 1 sene önce yaşanan kaza nedeniyle de kişi baş dönmesi şikâyeti ile karşı karşıya kalabilmektedir.
Diyabet: Beyin hücrelerinin şeker kullanımı bozulması ve yeterli enerji alamaması nedeniyle baş dönmesi oluşabilir. Bu türdeki baş dönmelerinin diyabet hastalığı ile ilişkili olduğunu söyleyebiliriz.
Hipertansiyon: Beyin damarlarının çaplarını daraltmasına sebep olan hipertansiyon kan debisinin düşmesiyle birlikte baş dönmesi şikayetini ortaya çıkarabilmektedir. Hipertansiyon hastalarının kısa süreli de olsa baş aşağı durmaya sebep olacak hareketlerden kaçınması gerekir.
Metabolik hastalıklar: Tiroit problemleri, otoimmün hastalıklar, karaciğer ve böbrek hastalıkları ve bu hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da baş dönmesine yol açabilmektedir.
Psikolojik etkenler: Duygu durum bozuklukları, panik atak, anksiyete, stres, uykusuzluk gibi psikolojik etkenler de baş dönmesinin sebepleri arasında sayılabilmektedir. Kişide fizyolojik hiçbir problem olmadığı halde baş dönmesi yaşayabilir. Tekrarlayan baş dönmesi ataklarında öncelikle gerekli tüm tanı ve testler yapılmalı ve diğer fizyolojik hastalıklar elenmelidir. Fizyolojik problem görülmediği halde kişide baş dönmesi atakları devam ediyorsa mutlaka psikolojik destek alınmalıdır.
Baş dönmesi nasıl geçer?
Baş dönmesi ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Bu nedenle sık sık baş dönmesi şikâyeti ile karşı karşıyaysanız mutlaka uzmana görünmelisiniz.
Baş dönmesi atakları sırasında ne yapmalıyım?
– Güvenli bir yere geçmeye çalışın, bunun için mümkünse en yakınınızda bulunan kişiden yardım alın
– Oturun ve hareketsiz bir şekilde bekleyin.
– Aniden doğrulmayın ve hızlı hareket etmeyin.
– Eğer kan şekeriniz düştüğü için başınız döndüyse, çok abartmamak koşulu ile şekerli bir gıda (örneğin bir çay kaşığı bal) yiyebilirsiniz.
– Tansiyonunuzu ölçtürdüyseniz ve tansiyon düşmesi kaynaklı baş dönmesi yaşadıysanız, tuzlu ayran içerek tansiyonunuzu düzenleyebilirsiniz. Baş dönmesi de bu sayede geçecektir. Ancak bunu tansiyon ölçtürmeden ezbere yapmamalısınız. Bununla birlikte hipertansiyon hastalığınız varsa tuz tüketimi tehlikeli olabilir. Bu nedenle sağlık kuruluşuna başvurun.
Baş dönmesi problemini sık sık yaşıyorsanız mutlaka en kısa zamanda uzman hekime başvurmalısınız.
Baş dönmesi için hangi bölüme gidilir?
Ani ve şiddetli baş dönmesine kulak çınlaması, işitmede azalma gibi şikayetler de eşlik ediyorsa KBB, yavaş başlayan ve boşlukta kalıyor hissi oluşturan baş dönmesi şikayetlerinde ise nöroloji doktoruna başvurulmalıdır. Ancak her iki bölümde de gerekli tanı ve tetkikler yapılarak en uygun tedavi planı için kişi ilgili bölüme yönlendirilmektedir. Baş dönmesi Multidisipliner bir yaklaşımla tedavisi planlanan bir sağlık problemidir.