İshali alışılmıştan daha sık ve sulu kıvamda dışkılama olarak tanımlayabiliriz. Normal dışkının kıvamı ve sıklığı çocuklarda yaşa göre değişkenlik gösterebilmektedir. Çocuklarda görülen ishaller için birçoğunun selim rahatsızlık olduğunu söyleyebiliriz. Çocuklarda ishal tanısı koyabilmek için tuvalete çıkma sıklığı ve dışkı kıvamı dikkate alınmaktadır.
Çocuklarda yaşa göre tuvalete çıkma sıklığı değişkenlik göstermektedir. Büyük çocuklarda günde 3 ya da daha fazla sulu dışkılama ishal olarak kabul edilmektedir. Bebeklerde ise -özellikle 3 ayın altında ve anne sütü ile beslenen bebeklerde- günde 6 – 8 defa dışkılama olmaktadır. Bu nedenle ishal tanısı koyabilmek için 10 – 12 defa sulu dışkılama olması gerekmektedir.
Çocuklarda ishal sebepleri
İshalin birçok sebebi bulunabilmektedir. Bunlar;
– Enfeksiyon: Enfeksiyonlar ishale neden olan başlıca sebeplerden birisidir. Başta virüsler olmak üzere bakteriler ve parazitler, enfeksiyöz ishal nedenlerindendir. Örneğin rota virüsü ishale sebep olan başlıca virüslerden birisidir. Su ve gıdaların dışkı ile kirlenmesi sonucu ortaya çıkan dizanteri de ishale sebep olan bulaşıcı enfeksiyonlardan birisidir.
– Besin zehirlenmeleri: Besin zehirlenmesinin en belirgin bulgusu ishal ve kusmadır.
– Beslenme bozuklukları: Yanlış beslenme, ishal yapıcı gıdaların, elma, üzüm gibi meyvelerin normalden fazla tüketilmesi, ishale sebep olabilmektedir.
– Antibiyotik kullanımı: Antibiyotikler bağırsak florasını bozabilmekte, bu durum da ishale neden olabilmektedir.
– Alerjik sebepler: Çocuklar bazı gıdalara karşı alerjik reaksiyon gösterebilmektedir. Alerjik reaksiyona sebep olan gıdaların tüketilmesi durumunda ishal de ortaya çıkabilmektedir.
İshal tek bir klinik bulgu olarak karşımıza çıkabildiği gibi, ateş, bulantı, kusma, karın ağrısı, iştahsızlık, halsizlik gibi bulgular da ishale eşlik edebilmektedir.
Çocuklarda ishal tedavisi
Tedavide önemli nokta ishalle vücuttan atılan su ve tuzun geri kazanılmasıdır. Çok fazla su ve elektrolit kaybı olduğu durumlarda tedavi uygulanmazsa “dehidrasyon” denilen ve hayati önem taşıyan tablo ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle anne sütü ile beslenen bebekler ishal görüldüğü durumlarda daha sık emzirilmelidir. Mamayla beslenen bebeklerde ise mamanın sıklığı ve miktarının arttırılması gerekmektedir. Daha büyük çocuklarda da sıvı kaybının giderilmesi ve alınan besinlere dikkat edilmesi önemlidir.
Çocuklarda görülen ishaller ile ilgili videomuzu aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz:
İshal için hangi durumlarda doktora başvurulmalı?
Aşağıda yer alan bulgular varsa beklemeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır:
– Dudaklarda kuruluk
– Göz kürelerinde çöküklük
– İdrara az çıkma
– Aşırı huzursuzluk
– Beslenmeyi reddetme
– Yüksek ateş
– Kanlı ishal
– Şiddetli karın ağrısı
Eğer çocuğunuz aldığından daha fazla sıvı kaybı yaşıyorsa dehidrasyon tehlikesi ile karşılaşmamak için doktora başvurulmalıdır. Aynı zamanda ateş, kanlı ishal gibi mikrobik gastroenterit düşünülen hastaların da mutlaka doktora başvurmaları gerekmektedir.