Folik asit eksikliği konusundan önce folik asit ve folat terimlerinin ne olduğunu açıklamak gerekmektedir. Folik asit ve folat sıklıkla birbirleri yerine kullanılan terimlerdir. Ancak folat besinlerde B9 vitaminin doğal olarak bulunduğu formudur. Folik asit ise B9 vitaminin sentetik olarak üretilen bir formudur. Suda çözünebilir. Özellikle hamilelik döneminde özellikle bebeğin sinir gelişimi için oldukça önemli bir vitamindir.
Folik asit ne işe yarar? Faydaları nelerdir?
- Folik asit kan hücrelerinin oluşmasında yardımcıdır.
- DNA sentezlemesi ve hücre bölünmesinde görev alır.
- Depresyon riskini azaltır.
- Kalp sağlığını korumadan yardımcıdır.
- Kardiyovasküler hastalık riskini azaltır.
- Erken doğum ve doğumsal anomali riskini azaltır.
Folik asit eksikliği nedir, belirtileri nelerdir?
Folik asit eksikliği vücudun ihtiyaç duyduğu folik asitin besinlerle ya da takviyelerle yeterli seviyede alınamadığı durumda ortaya çıkmaktadır. Folik asit eksikliği durumunda önemli sağlık problemleri oluşabilmektedir. Vücuttaki hücrelere oksijen taşımakla görevli olan kırmızı kan hücreleri seviyesinde düşmeler olur. Bunun sonucu olarak anemi gelişebilir. Özellikle hamilelik sırasında folik asit eksikliği bebekte nöral tüp yetersizliklerine sebep olabilmektedir. Bu nedenle gebelik sırasında kadınların folik asit ihtiyacını karşılaması oldukça önemlidir.
Folik asit eksikliği şu şikayetlere sebep olabilir:
- Yorgunluk,
- Ağızda yaraların oluşması,
- Sinirlilik hali,
- Saçlarda beyazlama,
- Depresyon, kafa karışıklığı, unutkanlık gibi psikolojik problemler,
- Soluk ten,
- Nefes darlığı, baş dönmesi, halsizlik gibi anemiye bağlı şikayetler,
- Kaslarda güçsüzlük hissi,
- Büyümede yavaşlama
Folik asit eksikliği neden olur?
Folik asit vücutta depolanmayan bir vitamin türüdür. Bu nedenle düzenli olarak besinler ya da takviyeler yolu ile vücuda alınması gerekir. Folik asit eksikliği beslenmede yetersizliklere, çeşitli hastalıklara, ilaç kullanımına ya da genetik sebeplere bağlı olarak gelişebilmektedir.
Beslenme: Folik asitten zengin besinlerin tüketilmemesi ve yetersiz beslenme folik asit eksikliğine sebep olan başlıca sebeplerden birisidir.
Hastalıklar: Crohn hastalığı, çölyak hastalığı, kan hastalıkları ve çeşitli kanser türleri besin emiliminde bozulmalara sebep olabilmekte ve folik asit yetersizliğine yol açabilmektedir.
İlaçlar: Bazı ilaçların içerisindeki maddeler yan etki olarak folik asit eksikliğine neden olabilmektedir.
Genetik: Folik asitin metilfolata dönüşümünden sorumlu olan gende mutasyonların olması folik asit eksikliğine sebep olabilmektedir.
Folik asit hangi besinlerde bulunur?
Özellikle yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunmaktadır. Bununla birlikte aşağıdaki besinler folat ve folik asit bakımından zengindir:
- Yumurta,
- Kuşkonmaz,
- Fasulya, bezelye, nohut, mercimek gibi baklagiller,
- Ay çekirdeği,
- Maydanoz, nane, roka, ıspanak, brokoli, brüksel lahanası gibi yeşil sebzeler,
- Pancar,
- Portakal, limon, mandalina, greyfurt gibi turunçgiller,
- Fındık, ceviz gibi kabuklu kuruyemişler,
- Muz, papaya, avokado gibi tropikal meyveler,
- Dana karaciğeri
- Soya fasulyesi,
- Buğday tohumu
Gebelikte folik asitin önemi
Hamilelik döneminde folik asit ihtiyacı artmaktadır. Besinler ile bu ihtiyacı karşılamak yeterli olmayabilmektedir. Bu nedenle hekimin önerdiği şekilde folik asit takviyeleri kullanmak gerekebilir.
Hamilelikte yeterli seviyede folik asit alınması;
- Hızlı büyümeyi destekler,
- Fetüste nöral tüp defekti gelişimini önler,
- Bebeğin sinir sistemi gelişimine yardımcı olur.
Hamilelikte folik asit alımı özellikle de ilk trimester adı verilen ilk 3 ay çok önemlidir. Ayrıca gebelik planlayan kadınlara da gebe kalmadan önce folik asit takviyesine başlanabilmektedir.