Hipertansiyon tüm dünyada yaygın görülen bir kronik hastalıktır. Fazla kilo, aşırı tuz tüketimi gibi yaşam tarzına bağlı olarak gelişebildiği gibi genetik faktörler de hastalığın ortaya çıkışında oldukça etkilidir. Tedavi edilmediğinde ciddi sağlık problemlerine yol açabilmektedir. Bu nedenle tedavisi aksatılmamalıdır.
Hipertansiyon nedir?
Tansiyon kanın damar duvarına yaptığı basıncı ifade eden terimdir. Yaygın kronik hastalıkların başında gelen hipertansiyon kan basıncı değerinin yüksek olması durumudur. Halk arasında büyük tansiyon diye bilinen sistolik tansiyon değeri 140’ın üzerinde, bununla birlikte küçük tansiyon (diyastolik tansiyon) değeri 90’ın üzerinde seyrediyorsa hipertansiyon (yüksek tansiyon) varlığından söz edilebilir.
Hipertansiyon belirtileri nelerdir?
Sık görülen hipertansiyon belirtilerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Baş ağrısı
- Göğüste ağrı
- Çarpıntı
- Halsizlik
- Kulak çınlaması
- Burun kanaması
- Sık sık idrara çıkma
- Vücutta ödem oluşması
- Görme problemleri
- Baş dönmesi
Hipertansiyon nedenleri nelerdir?
Hipertansiyon hastalığında genetik ya da çevresel faktörler etkili olabilmektedir. Bununla birlikte hastalığın oluşmasındaki neden çoğunlukla tam olarak belirlenemez. Hipertansiyona sebep olabilecek etkenler aşağıdaki gibidir:
- Sedanter (hareketsiz) yaşam tarzı
- Aşırı tuz tüketimi
- Kilolu olmak
- Alkol ve sigara tüketimi
- Genetik faktörler
- Crohn hastalığı, böbrek hastalıkları, diyabet gibi bazı hastalıklara sahip olmak
- Gebelik
- Kolesterol yüksekliği
Hipertansiyon nasıl teşhis edilir?
Hipertansiyon teşhisi için düzenli aralıklarla uygun şartlarda tansiyon ölçümü yapılmalıdır. Ölçümden hemen öncesinde en az beş dakika dinlenmiş olmak gerekir. Bazı hastalarda hipertansiyon problemi olmadığı halde hastane ortamında ölçüm yapıldığında değerler yüksek çıkabilmektedir.
Tansiyon ölçümü için gün boyu ölçüm yapan holter cihazları da kullanılabilmektedir.
Hipertansiyon tedavisi
Öncelikle hastanın yaşam tarzında değişiklikler yapması gerekebilir. Hasta eğer fazla kilolu ise ideal kiloya kavuşması için beslenme programları oluşturulabilir. Bu programlarda genellikle tuz tüketimi kısıtlı tutulur, meyve, sebze tüketimine ağırlık verilir.
Hipertansiyon tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri
- İdeal kiloya ulaşılmalı ve kilo kontrolü sağlanmalı
- Tuz tüketimi azaltılmalı
- Alkol ve sigara kullanılıyorsa bırakılmalı
- Düzenli fiziksel aktivite yapılmalı
- Meyve ve sebze ağırlıklı beslenilmeli
- Doymuş yağ oranı yüksek gıdaların tüketimi kısıtlanmalı
Yaşam tarzı değişikliklerine uyum sağlanamadığında ya da bu değişiklikler ile hastalık kontrol altına alınamadığında ilaç tedavisi gerekebilmektedir. İlaç tedavisi hekim kontrolünde olmalı ve doz ayarlamaları kesinlikle hekimin önerdiği şekilde yapılmalıdır.
Tansiyon nasıl düşürülür?
Tansiyon yükseldiği anlarda hastaların uygulayabileceği bazı yöntemler bulunmaktadır. Bunlar;
- Elleri, ayakları suyla yıkamak, soğuk su ile duş almak tansiyonun düşmesine yardımcı olabilir.
- Limon suyu ile su karıştırılıp içilebilir.
- Yoğurt ve ayran tüketilebilir. Ancak kesinlikle tuzsuz olmalıdır. Kutu ayranlar tuz içerir, bu nedenle ayran mutlaka evdeki yoğurt ve içme suyu ile tuz eklenmeden hazırlanmalıdır.
- Greyfurt ve nar suyu gibi meyve suları tüketilebilir.
- Sarımsak tansiyon dengeleyen bir besindir. Sarımsak tüketimi de tansiyonun düşürülmesinde etkili olduğu bilinmektedir.