Tıp dilinde hematüri olarak adlandırılan idrardan kan gelmesi, çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. İdrarda kan görülmesi kimi zaman ciddi sağlık sorunlarına işaret edebildiğinden yalnızca bir kez yaşandığında bile mutlaka doktora başvurmak gerekir. İçerisinde kan bulunan idrarın rengi ise kırmızı, pembe veya kola renginde olabilir. Kanama genellikle ağrıya neden olmaz iken idrara kan pıhtısı geçmesi halinde ağrı oluşabilir.
İdrardan Kan Gelmesi Neden Olur?
Hematüri sorununa neden olabilecek birçok hastalık türü bulunmaktadır. Kanlı idrar sorunu yaşayan kişilerde kanamaya yol açan nedeni bulabilmek için çeşitli tetkiklerin yapılması gerekir.
İdrardan kan gelmesinin sebepleri arasında en sık görülenler ise şu şekilde sıralanabilir:
İdrar Yolunda Enfeksiyon
İdrarın vücut dışına atılması, üretra olarak adlandırılan organ sayesinde sağlanır. Üretranın yakınında bulunan başta anüs olmak üzere çeşitli organlardan bağırsak bakterileri gibi organizmalar, üretra içerisine giriş sağlar. Üretra kanalından giren ve mesaneye doğru çoğalan bakteriler, idrar yolunda çeşitli enfeksiyonlara yol açar.
İdrar yolu enfeksiyonu yaşayan kişilerde sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma ve ağrı, idrarın kötü kokulu olması gibi şikayetler yaşanır. Özellikle yaşlı bireylerde idrardan kan gelmesi, idrar yolu enfeksiyonlarının tek belirtisi olabilir.
Böbrek Taşı ve Enfeksiyonlar
İdrar içerisinde bulunan kalsiyum gibi mineraller mesane duvarında yoğunlaşarak kristalize hale gelebilir. Bu kristaller zaman içerisinde sertleşerek taş şeklini alır. Taşların pek çoğu ağrıya neden olmadan idrarla vücut dışına atılabilirken idrar yolunda ilerlemek için büyük olan ve tıkanıklığa yol açan taşlar, ağrı oluşumuna yol açabilir. Bu taşların hem gözle görülen (makroskopik) hem de gözle görülemeyen (mikroskopik) çeşitleri, idrarda kan olması sorununa neden olabilir.
Böbrek taşının yanı sıra Piyelonefrit gibi çeşitli böbrek enfeksiyonları da idrar yolu enfeksiyonu ile benzerlik göstererek ek olarak hastalarda yan (böğür) ağrısı ve ateş şikayetleri oluşturabilir.
Böbrek Hastalığı ve Yaralanması
Böbreklerin filtreleme işlevini sağlayan kısmı glomerulus olarak adlandırılır. Glomerulus, pek çok nedene bağlı olarak iltihaplanabilir. Bu duruma glomerülonefrit adı verilir. Viral enfeksiyonlar, diyabet gibi sistemik rahatsızlıklar ve immün sistem sorunları, glomerülonefrit hastalığına yol açabilir. Gözle görülmeyen mikroskopik hematüri, glomerülonefrit çeşitlerinde en sık görülen belirtilerden biridir.
Böbrek hastalığının yanı sıra kaza ve spor yaralanmaları gibi durumlar da böbrekler, ciddi derecede hasar görebileceğinden kişilerde idrardan kan gelmesi sorunu yaşanabilir.
Prostat Büyümesi
Mesanenin hemen altında bulunan ve üretranın ilk kısmının etrafını saran prostat, erkeklerde özellikle 40’lı yaşlardan sonra büyümeye başlayan bir organdır. Büyüyen prostatın üretraya baskı yaparak idrar çıkışını zorlaştırması, iyi huylu prostat büyümesi olarak adlandırılan Benign Prostat Hiperplazisi, kısaca BPH’ye yol açar. Sık idrar yapma ve idrar yaparken zorlanma gibi şikayetlerin yanı sıra idrardan kan gelmesi de BPH olma ihtimalini güçlendirir.
Bunun yanında prostat bezindeki bir tür enfeksiyon olan prostatit de benzer şikayetlerin yaşanmasına yol açabilir.
Genetik Hastalıklar
Kırmızı kan hücrelerinde şekil bozukluğuna neden olan orak hücreli anemi, genetik bir rahatsızlık türüdür. Bu genetik hastalık idrarda hem gözle görülen hem de görülmeyen hematüriye yol açabilir.
Orak hücreli aneminin yanı sıra genetik bir rahatsızlık türü olan Alport sendromu da böbreğin süzme işlevini üstlenen glomerulus yapılarını etkileyebilir. Bu nedenle Alport hastalarında hematüriye rastlamak mümkündür.
Kanser ve Bazı İlaçlar
Mesane, prostat ve böbrek kanserleri, ileri evreye geçildiğinde idrarda gözle görülen kanamanın bir sebebi olabilir. Kanser tedavisinde kullanılan siklofosfamid, bir antibiyotik çeşidi olan penisilin ve aspirin, heparin gibi kan sulandırıcıların kullanımı da hematüriye yol açan nedenler arasında sıralanabilir.
Ağır Egzersizler
Hematüri nedenleri arasında yorucu ve ağır egzersizler yapmak da yer alır. Bu durumun nedeni henüz net olarak anlaşılamamış olsa da egzersiz esnasında dehidratasyon (sıvı eksikliği), kırmızı hücre yıkımı ve mesanenin travmaya maruz kalması gibi durumlar, idrardan kan gelmesine neden olabilmektedir. Egzersiz sonrasında idrarında kan gören kişiler bu durumu görmezden gelmemeli, mutlaka bir doktora başvurmalıdır.