Kireçlenme, tıptaki adıyla dejeneratif artrit ya da osteoartrit, dünya çapında birçok insanın yaşadığı kronik bir eklem rahatsızlığıdır. Kireçlenme, kemiklerin uçlarını çevreleyen kıkırdak dokularının zamanla aşınması ve yıpranması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Vücuttaki tüm eklemleri etkileyebileceği gibi özellikle de kalça, bel, boyun, parmak eklemleri ve diz bölgelerinde hareket kabiliyetini kısıtlayıcı etkilere neden olmaktadır. Omurgada meydana gelen kireçlenme, kalça ve diz bölgesine binen yükü artırmaktadır. Kireçlenme, 40 yaş üzerindeki bireylerde yaş ilerlemesine bağlı artmakla birlikte, ağır yük taşımak gibi fiziksel nedenlere bağlı olarak da sık görülmektedir. Zamanla kötüye giden kireçlenmede, kemikle parçalanabilir ve eklem içinde birikmeye başlayabilir. Bu da vücutta iltihaplı bir süreç ve ağrı ataklarını beraberinde getirmektedir.
Kireçlenme nedenleri nelerdir?
Kireçlenme;
- İleri yaş,
- Aşırı kilo,
- Obezite hastalığı,
- Sporcu yaralanmaları,
- Kalıtımsal etkenler,
- Eklemlerin aşırı kullanımı
gibi nedenlerden meydana gelebilmektedir. Yaş ilerlemesi, kireçlenme riskini büyük oranda artıran bir faktördür. Ayrıca kadınlarda kireçlenme, erkeklere oranla daha fazla görülmektedir. Bununla beraber aşırı kilo nedeniyle ekleme binen yükler de kireçlenme riskini artırmaktadır. Eklemlerde tekrarlanan hareketlere neden olan meslek sahipleri ve doğuştan eklem ya da kemik hastalığı ile doğanlarda da kireçlenme riski daha yüksektir.
Kireçlenme teşhisi nasıl konulur?
Kireçlenme teşhisi için öncelikle fizik muayenesi yapılmaktadır. Muayene esnasında eklemler yakından incelenerek kızarıklık, şişlik, hassasiyet ve eklemdeki hareket kısıtlılığı kontrol edilmektedir. Bununla beraber teşhis için çeşitli görüntüleme teknikleri ve laboratuvar tetkiklerinden yararlanılabilmektedir.
Kireçlenme belirtileri nelerdir?
Kireçlenme, yavaş ilerleyen sinsi bir sağlık sorunudur. Belirtileri yavaş yavaş gelişmekte ve zamanla kötüleşmektedir. Kireçlenme belirtisi, oluştuğu eklem bölgesine ve bölgenin hangi oranda etkilendiğine göre farklılık göstermektedir. Sık görülen kireçlenme belirtileri şu şekildedir;
- Eklemlerde hareket ederken hissedilen ağrı ya da hareket sonrasında oluşan ağrı
- Sabah uyandıktan sonra veya uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra oluşan eklem sertliği
- Eklem ve çevre bölgelerine hafif baskı uygulandığında, bölgede hissedilen hassasiyet
- Eklemler hareket ettirildiğinde duyulan gıcırdama veya çatırdama sesi
- Eklem çevresinde oluşan hafif şişkinlikler
- Harekette kısıtlılık, kireçlenmenin oluştuğu bölgeyi eskisi gibi esnek biçimde hareket ettirememek
Yukarıdaki belirtilerin görülmesi durumunda, ev işleri gibi günlük rutin işleri yapmakta ciddi sorunlar meydana gelmektedir. Dolayısıyla kireçlenme, kişinin hayat kalitesini sekteye uğratan bir rahatsızlıktır. Bu nedenle belirtiler görüldüğünde daha kötüye gitmeden mutlaka doktora başvurulması önerilmektedir.
Kireçlenme nasıl tedavi edilir?
Kireçlenmenin tam olarak iyileşmesini sağlayan bir tedavi yoktur. Ancak farklı tedavi yöntemleri ile ağrıların azalması, daha rahat hareket edilmesi ve hastalığın ilerlemesinin engellenmesi sağlanabilmektedir. Bunun için doktor ağrı ve iltihabı giderici ilaçlar, kremler, losyonlar önerebilmektedir. İlaç dışında fizik tedavi yöntemi de kireçlenmenin sebep olduğu şikayetleri gidermek için kullanılabilmektedir. Bazı kişilerde cerrahi işlem gerekebilmektedir.
Kireçlenme tedavisinde, eklem içine yapılan ilaç enjeksiyonu da sık başvurulan tedavi yöntemleri arasındadır. Bunun dışında kireçlenme tedavisi aşağıdaki unsurları içerebilmektedir;
- Eklem protezi kullanılarak hasarlı eklem yerine plastik veya metal parçalar konulması
- Eklem koruma aksesuarları ile eklemlerin gerilmesini ve ağrıyı artıracak hareketlerin yapılmasının engellenmesi
- Fazla kiloların neden olduğu kireçlenmeye bağlı sağlıklı bir beslenme ile kilo verilmesi
- Fizik tedavi ile eklem etrafındaki kasları güçlendirici egzersizler yapılması
- Reçeteli ağrı kesiciler ile eklemlerde oluşan ağrıların önüne geçilmesi
Diz protezi ameliyatı sonrası hemen yürünebilir mi?
Diz protezi ameliyatı, dizin kireçlenmiş eklemlerinin alınarak yerine metalden yapılmış ve araya polietilen destek parçası konulan benzerlerinin yerleştirilmesi ile yapılmaktadır. Hem uyluk hem kaval kemiğinin üst eklem yüzleri değiştirildiği gibi nadir de olsa diz kapağı da değiştirebilmektedir. Ameliyat sonrasında hasta ertesi gün yürütülmekte ve 15-20 gün içerisinde dikişleri alınmaktadır.