Kolesterol, hormonların temel yapı taşını oluşturur ve vücuttaki tüm hücrelerde bulunur. Sağlıklı hücreler için vücudun kolesterole ihtiyacı vardır. Fakat kolesterolün belirli bir seviyenin üstünde olması, insan sağlığında olumsuz etkilere yol açabilir. Kolesterol seviyesini olması gerektiği gibi tutmak, sağlıklı bir yaşam için oldukça önemlidir.
Tıpta “hiperlipidemi” olarak bilinen kolesterol yüksekliği, kandaki çeşitli yağların gereğinden yüksek miktarda olmasıdır. İnsan vücudu günlük ihtiyacı olan kolesterol miktarının dörtte üçünü üretmektedir. Geri kalan kısım ise peynir, et, yumurta sarısı gibi hayvansal kaynaklı besinlerden elde edilir. Kandaki kolesterolün yüksek seviyelere çıkması pek çok kronik hastalığın oluşumuna zemin hazırlar. Bu yüzden sağlıklı beslenmek ve kolesterol seviyesini dengede tutmak gerekir.
Yüksek Kolesterol Nedenleri
Genellikle genetik nedenlerden dolayı ortaya çıkan yüksek kolesterol rahatsızlığının gelişmesinde birçok faktör rol oynayabilir. Kolesterol yüksekliğine neden olan başlıca faktörler şu şekildedir:
- Sigara içilmesi
- Kötü beslenme alışkanlıkları
- Egzersiz eksikliği ve hareketsiz yaşam
- Fazla kilo ya da obezite
- Aşırı alkol kullanımı
- Stres ve aşırı kaygı
- Tiroid bezinin az çalışması
- Şeker hastalığı
- Yaş ve cinsiyet (erkeklerde 45 yaş, kadınlarda 55 yaş üzeri)
- Doğum kontrol ilaçları, steroidler gibi bazı ilaçların kullanılması
Kolesterol Yüksekliği Belirtileri
Yüksek kolesterol belirtileri bazı hastalarda ortaya çıkmayabilir. Bu nedenle çoğunlukla rutin kan kontrollerinde fark edilir. Kolesterol yüksekliğinin neden olduğu hastalıklar nedeniyle birçok belirti kendini gösterir. En yaygın görülen bulgular şu şekildedir:
- Denge kaybı
- Göğüs ağrısı
- Baş dönmesi
- Ayak ve bacaklarda ağrı
- Yaraların geç iyileşmesi
- Nefes darlığı
- Yüzde oluşan sarı yağ bezeleri
- Vücudun bazı bölgelerinde morarmalar
- Solgun bir cilt
Kolesterol yüksekliği bazı hastalarda belirti göstermeden direkt kalp ve damar hastalığı gibi problemlerle ortaya çıkabilir. Ayrıca bazı hastalarda göz problemlerine ve nadiren de olsa görme kaybına yol açabilir.
Kolesterol Nasıl Tedavi Edilir?
Kolesterol, insan sağlığı için hayati bir öneme sahiptir. Fakat gereğinden fazla yükselmesi, insan sağlığı tehdit eder. Yüksek kolesterol, ülkemizde ölümlerin %40 gibi büyük bir oranının nedeni olan kalp damar hastalıkları riskini artırır. Bu nedenle kolesterol yüksekliği tanısı yapılan hastalar tedavi sürecine derhal başlamalıdır.
Doktorlar, öncelikle yüksek kolesterol tedavisi için teşhis konmuş bireylere yaşam tarzı değişikliği önerir. Fazla kolesterolün tamamı hayvansal kaynaklı besinlerden alındığı için ilk hedef kırmızı et tüketiminin azaltılmasıdır. Tavuk, hindi gibi hayvanların derisiz et kısımları tercih edilmelidir. Sosis, salam gibi içeriğinde yüksek miktarda doymuş yağ asidi bulunan gıdalar tüketilmemelidir. Sağlıklı beslenme ve diyetin yanı sıra bireyin düzenli egzersiz yapması şarttır. Ayrıca hastaların sigara ve alkolden uzak durmak gerekir.
Diyet ve yaşam tarzı değişikliği yeterli olmayan hastalar için ilaç tedavisi başlamaktadır. Bu ilaçlar sayesinde vücudun fazla kolesterol üretmesi engellenir. Kolesterol yüksekliği önemli bir sağlık problemidir ve mutlaka tedavi edilmelidir. 20 yaşından itibaren herkesin düzenli olarak kolesterol değerleri ölçülmelidir.