Kurban Bayramı yaklaşıyor. Yılın en güzel zamanlarından biri olan ve yüzyıllardır sürdürdüğümüz en güzel geleneklerimiz arasında yer alan bayram boyunca ise tatlı, şeker ve et tüketimi çok artıyor. Bayram süresi boyunca değişen tüketim alışkanlıkları nedeniyle özellikle tansiyon, kalp-damar hastalığı, diyabet ve obezite grubunda yer alan kişilerin ise çok dikkatli olmaları gerekiyor. Yine bu dönemde mide ve bağırsak sorunlarının da yaşanmaması adına da bazı konular öne çıkıyor.
Kurban eti hemen tüketilmeli mi?
Dikkat edilmesi gereken konuların başında taze kesilen etlerin hemen tüketilmemesi geliyor. Hayvanlar ilk kesildiklerinde “ölüm sertliği” adı verilen sertlik oluşur. Zaman geçtikçe metabolizma ile oluşan asitlerin de etkisi ile bu sertlik yavaş yavaş kaybolur. Ölüm sertliğinin geçme süresi hayvanın cinsi, etin beklediği ısı derecesi gibi faktörlere bağlıdır. Kümes hayvanlarında ölüm sertliği yaklaşık olarak 1 saatte geçer. Sığır, koyun gibi büyük baş hayvanların ölüm sertliği daha uzun sürede kaybolur ve et yenecek konuma gelir. Taze kesilmiş etin sindirimi çok zordur, hazımsızlık yapabilir ve sert olmasından dolayı pişirilmesi zordur. Gün içerisinde sindirim sıkıntılarıyla savaşmak istemiyorsanız, etleri 1–2 gün beklettikten sonra tüketmelisiniz.
Kurban eti nasıl saklanmalı?
Kesim sıcaklığının düşmesi için, en az 5-6 saat güneş görmeyen serin bir yerde bekletildikten sonra etler buzdolabına kaldırılmalıdır. Kurbanlık etler, henüz kesim sıcaklığında iken buzdolabına, poşet içinde veya hava almayacak durumda büyük parçalar halinde üst üste konulmamalıdır. Etlerin dayanıklılığı kesim kalitesine ve parçaların büyüklüğüne göre değişmekle beraber, buzdolabında 2-3 gün, -18 derece derin dondurucuda ise daha uzun süreyle saklanabilir. Donmuş et buzdolabının altında çözündürülmeli ve çözündürüldüğünde tekrar dondurulmadan tüketilmelidir. Bu sebeple dondurulacak etler tek kullanımlık olarak hazırlanmalıdır.
Et pişirme teknikleri nasıl olmalı?
Yapılan araştırmalara göre çiğ etin içindeki patojenlerin sağlıklı bir bağışıklık sistemi için gerekli olduğunu savunan uzmanlar olduğu gibi, içindeki salmonella gibi hastalık yapıcı bakteriler nedeniyle pişmiş kıvamda tüketilmesi gerektiğini savunan görüşler de vardır.
Sağlık açısından baktığımızda etin yağda aşırı kızartılması ve kömür ızgarasında ateşe çok yaklaştırılarak pişirilmesi kanserojen maddelerin oluşmasına ve vitaminlerin kaybına, etin dış yüzeyinin yanmasına, dolayısıyla su ve besin değerlerinin kaybına sebep olmaktadır. Bu nedenle pişirme yöntemi olarak kızartma ve çok yüksek ısıda pişirme yerine, haşlama ve fırında ızgara yöntemleri kullanılmalıdır. Kurban Bayramı’nın geleneği olan kavurma eti yapmak istiyorsak, etin görünür yağlarını ayırdıktan sonra, ilave bir iç yağı, kuyruk yağı veya tereyağ eklemeden, etin kendi yağında kavurmasını sağlamak daha doğru bir seçim olacaktır.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer kuralda et hazırlamada kullanılan kesme tahtalarında çiğ sebze ve meyvelerin doğrama işleminin yapılmamasıdır. Bu sayede çarpraz bulaşma olayı engellenmiş olacaktır.
Kurban Bayramı’nda kimler daha dikkatli olmalı?
Kolesterol ve kalp-damar hastalıkları olan kişiler Kurban Bayramı’nda et tüketimi konusunda daha dikkatli olmalılar. Sakatatların ve yağlı etlerin doymuş yağ ve kolesterol içeriği yüksektir. Görünür yağlar ayrılsa bile kırmızı et içinde yağ barındırmaktadır. Bu nedenle özellikle kolesterol hastalarıyla kalp-damar hastalığı riski taşıyan kişiler sakatat ve yağlı et tüketiminden kaçınmalıdır.
Kurban Bayramı’nda beslenmede nelere dikkat edilmeli?
- – Güne hafif bir kahvaltıyla başlayın.
- – Öğünleriniz her besin grubunu içermelidir. Et, sebze, süt ve tahıl grubu yiyeceklerden hepsini ölçülü tüketin.
- – Bol bol su için ve sıvı tüketin. Sıvı gereksinmenizi asitli-gazlı içeçekler yerine süt, ayran gibi sağlıklı içeceklerle karşılayın.
- – Ziyarete gittiğiniz her evde tatlı yememeye dikkat edin. Bayramda bilinçsizce çikolata ve tatlı tüketimi mide yanması, bağırsak bozuklukları gibi şikayetlere neden olabilir.
- – Mutlaka yürüyüş yapın. Bayram ziyaretlerinizi, mesafeler yakınsa yürüyerek yapın. Her gün 30 – 60 dakika tempolu yürüyerek hem bağırsak hareketlerinizi düzenler hem de yavaşlayan metabolizmanızı hızlandırabilirsiniz. Ayrıca fazla kalori aldığınızda da yakmak için fırsat yaratmış olursunuz.
- – Cezbeden ikramlarla baştan çıkmamak için bayram ziyaretlerine veya gezmeye aç gitmeyin.
- – Etlerin yanında C vitamininden zengin sebze veya salata tüketilmesi hem C vitamini alımı hem de demir emilimi için oldukça önemlidir.
- – Sebze ya da baklagil yemekleri etle pişirilirken yağ ilave edilmemelidir. Özellikle katı yağlar, et yemeklerinde kullanılmamalıdır. Etin kendi yağıyla pişmesi sağlanmalıdır.
- – Kavurma ve kırmızı et öğle öğününde tüketilmeli, akşam öğününde ise sebze, kuru baklagil gibi posa içeriği yüksek yemekler tercih edilmelidir.