Ön çapraz bağ dizin normal işlev görmesi için çok önemlidir. Dizde uyluk kemiği ile kaval kemiği arasında bulunan ön çapraz bağlar bacağın kontrolünü sağlar. Genellikle spor gibi aktiviteler sırasında çapraz bağlarda yaralanmalar meydana gelebilmektedir. En yaygın spor yaralanmalarından birisidir.
Ön Çapraz Bağ Yaralanmaları Sebepleri
Ön çapraz bağlarda oluşan yaralanmalar çoğunlukla burkulma sebeplidir. Genellikle sabit ayak üzerinde ani dönme hareketi sırasında ortaya çıkmaktadır. Nadiren ise dize gelen darbe, trafik kazası, yüksekten düşme gibi durumlarda da ön çapraz bağ yaralanmaları oluşabilmektedir. Bu tür durumlarda arka çapraz bağ ve menisküs yaralanmaları da meydana gelebilir.
Futbol, basketbol gibi spor dalları ile ilgilenen kişilerde görülme sıklığı çok daha fazladır.
Ön Çapraz Bağ Yaralanmaları Belirtileri
Ön çapraz bağ yaralanması esnasında dizde ani ve çok şiddetli bir ağrı hissedilir. Dizde hareket kısıtlılığı, yürüme güçlüğü ve topallama gibi durumlar oluşur.
Yaralanma sırasında kopma hissi oluşur. Aynı zamanda kopma sesi de duyulabilir.
Dizde ödem, morluk ve kızarıklık oluşabilir.
Yürüme esnasında bacakta hissizlik gibi durumlar bacağın hareketini kısıtlayabilir.
Tüm bu belirtiler kopmanın yaralanmanın derecesine göre değişkenlik göstermektedir.
Ön Çapraz Bağ Yaralanmalarında Risk Grubu
-Eklem laksitesi (yaygın bağ gevşekliği bulunması)
-Spor yapılan zeminin yapılan spora uygun olmaması
-Çapraz bağın yapıştığı alanda anatomik darlık
-Kadın sporcular (Erkeklere oranla çapraz bağ yaralanmaları kadın sporcularda daha sık görülmektedir.)
Ön Çapraz Bağ Yaralanmalarında İlk Müdahale Nasıl Olmalı?
Ağırlıklı olarak sporcularda görülen ön çapraz bağ yaralanması durumunda hastanın hareket etmemesi sağlanmalı, bu nedenle hasta ayağını yere basmadan sedye ya da kucakta taşınarak hastaneye götürülmesi sağlanmalıdır.
Bu tür yaralanmalarda ağrı çok şiddetlidir. Ağrıyı hafifletmek için soğuk buz kompresi uygulamak faydalı olacaktır. Aynı zamanda imkan varsa elastik bandaj da uygulanabilir.
Ön Çapraz Bağ Yaralanmalarında Tedavi
Tedavi yöntemleri, hastanın yaşına, rutin fiziksel aktivitelerine, yaşına ve yaralanmaların derecesine göre değişkenlik gösterir.
Aktif bir yaşamı olan genç, özellikle de sporla ilgilenmeye devam edecek olan hastalarda tedavi yöntemi cerrahidir. Orta yaşlarda olup spora devam etmekte ısrarcı olan hastalarda da yine cerrahi yöntemlere başvurulmalıdır. Ameliyatta temel amaç, daha sonra oluşabilecek diz dönmelerinin önüne geçebilmek, dizdeki boşluk hissini ortadan kaldırmak, fiziksel aktiviteler sırasında rahatlıkla dizini kullanabilmeyi ve ilerleyen dönemde oluşabilecek diz kireçlenmesini engelleyebilmektir.
Ön çapraz bağ yaralanmalarına, arka çapraz bağ ve menisküs yırtıkları da eşlik etmişse, aynı cerrahi müdahalede bu problemler de çözülebilmektedir.