Cilt hücrelerinin bağışıklık sistemindeki yanlış sinyaller nedeniyle normalden birkaç kat daha hızlı çoğalması sonucu ortaya çıkan kronik deri hastalığına sedef hastalığı denmektedir. Diğer adı psoriasis olan sedef hastalığı, tüm dünyada yaklaşık %1-3 oranında görülür. Genellikle otuzlu yaşlarda başlasa da her yaşta ortaya çıkabilir.
Sedef hastalığında bağışıklık sistemi, sağlıklı hücrelerin hızlıca yıkılıp yeni hücrelerin oluşturulmasına sebep olan bir hata verir. Normalde deri hücrelerinin yaşam döngüsü yaklaşık 1 aydır. Fakat sedef hastalığında bu döngü birkaç güne kadar düşer. Bu yüzden yaşam döngüsünü tamamlayan hücreler dökülecek vakit bulamaz ve üst üste birikir.
Sedef hastalığında ciltte beyaz pullarla kaplı kırmızı lekeler ortaya çıkmaya başlar. Bu lekeler, vücudun herhangi bir noktasında büyüyebilir. Ancak genellikle kafa derisinde, sırtta, dizlerde ve dirseklerde görülür. Yıllarca devam eden bu hastalık genel olarak çok hafif seyreder. Sedef hastalığı bulaşıcı değildir fakat aynı ailenin üyelerinde görülebilmektedir.
Sedef Hastalığı Nedenleri Nelerdir?
Sedef hastalığı nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Uzmanlar bu hastalığın ortaya çıkmasında birden fazla faktörün etkili olduğuna inanmaktadır. Yapılan çalışmalar ışığında genetik ve bağışıklık sistemi ile ilgili faktörlerin sedef hastalığının ortaya çıkışında etkili olduğu düşünülmektedir.
Sedef hastalığının ortaya çıkmasında bazı çevresel ve genetik faktörler tetikleyici özellik gösterir. En sık karşılaşılan tetikleyici faktörler ise şunlardır:
- Boğaz ya da cilt enfeksiyonu
- Aşırı alkol ve sigara kullanımı
- Bazı tansiyon ve sıtma hastalıklarında kullanılan ilaçlar
- Ciltte meydana gelen kesikler veya cerrahi müdahaleler
- Stres
- Soğuk iklim şartları
Sedef hastalığından etkilenen her üç kişiden birinin birinci derece akrabalarında bu hastalık mevcuttur. Sedef hastalığı tek ebeveyninde olan bireylerin yaklaşık %14’ünde, her iki ebeveyninde olan bireylerin ise %41’inde bu rahatsızlık görülmektedir.
Sedef Hastalığı Belirtileri
Sedef hastalığı belirtileri arasında en tipik olanlar, kırmızı lekeler ve üzerinde gümüş renkli kabukların bulunduğu lezyonlardır. Ayrıca bu lezyonlar saçlı deri ve tırnaklarda da ortaya çıkabilmektedir. Bunun sonucunda tırnaklar parçalanabilir veya kopabilir. Kafa derisinde kepek ve kabuk oluşumu ortaya çıkabilir. Daha ağır vakalarda cildin büyük bir kısmında kırmızı lekeler ve plaklar büyüyerek birleşir. Bu plaklar, ağrı ve kaşıntı yapabilmektedir.
Son araştırmalar sedef hastalığının sadece deriyi etkilemediğini, aynı zamanda şeker hastalığı ve obezite gibi olumsuz durumlara yol açtığını ortaya çıkarmıştır. Bu yüzden hastalığın saptanması ve tedavisi oldukça önemlidir.
Sedef Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Sedef hastalığı ömür boyu süren bir rahatsızlıktır fakat uygun tedaviler ile hastalık kontrol altında tutulabilir. Erken tanı, hastalığın kontrolünü kolaylaştırır. Her bireyde sedef hastalığı tedavisi için süreç farklılık gösterebilir. Doktor, hastada görülen döküntülerin büyüklüğüne, bireyin yaşına, genel sağlığına, hastalığın vücuttaki yerine ve diğer faktörlere göre doğru olan tedavi planını belirler.
Steroid kremleri, kuru cilt için nemlendiriciler, D vitamini içeren merhemler veya kremler, sedef hastalığı tedavisinde sıkça kullanılmaktadır. Bunun dışında sedef hastalığından kurtulmak için alkol tüketiminin azaltılması, sigaranın bırakılması ve düzenli egzersiz şarttır.
Günümüzde sedef hastalığının kesin tedavisi bulunamamıştır. Fakat çok önemli gelişmeler kaydedilmiş ve başarı oranı %90’lara kadar çıkmıştır. Kendiliğinden iyileşme göstermeyen sedef hastalığının, etkin tedaviler ile birlikte bireyin hayatı üzerindeki olumsuz etkileri ortadan kaldırılabilir.