Kalça displazisi denilen deformitenin erken dönemde saptanabilmesi için bebeklerde kalça ultrasonografisi yöntemi kullanılmaktadır. Diğer hastalıklarda olduğu gibi kalça displazisinde de erken teşhisin önemi çok fazladır.
Yenidoğan Kalça Ultrasonografisi
Bebeklerde kalça ultrasonografisi güvenilir ve ağrısız bir yöntem olup, kalça displazisini erken dönemde saptamak için yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu tetkikte ultrason cihazından, bebeğin kalça bölgesine yollanan ses dalgaları, canlı görüntü olarak ekrana yansır. Radyoloji uzmanı tarafından değerlendirilir.
Erken dönemde tedavisi çok daha kolay olan bu deformite, ileri dönemlerde ancak ameliyat veya uzun süreli kalça alçısı gibi zor yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Bu nedenle erken dönemde tanı koymak için çocuk doktoru tarafından muayene sonrası ultrasonografi taraması önerilmektedir.
Kalça Displazisi Nedir?
Gelişimsel kalça displazisi; doğumdan önce, doğum sırasında veya doğum sonrası erken hafta veya aylarda gelişen, doğuştan kalça çıkığı olarak da bilinen bir deformitedir.
Normal kalçada femur başı kalça eklemini oluşturan yuvada rahatlıkla yerleşmişken kalça çıkığında normal ilişki farklı oranlarda bozulmuştur. Bu deformite, ileri yaşlarda topallama ve ayak kısalığına neden olabilmektedir.
Hangi Durumlarda Daha Sık Görülür?
Kalça displazisi bazı durumlarda daha sık karşımıza çıkar:
- Anne karnında iken bebeğin içinde bulunduğu sıvının azlığı (oligohidramnios)
- Anne karnında iken bebeğin anormal duruş pozisyon(makat gelişi)
- Diğer aile bireylerinde kalça çıkığı mevcudiyeti
Ayrıca kalça displazisine ilk bebeklerde ve özellikle kız bebeklerde, erkek bebeklerden daha sık olarak rastlanır. Gelişimsel olarak doğumu izleyen ilk yıl, bacakları sıkıca saran kundaklama adeti de gelişimsel kalça displazine neden olabilir.
Erken Tanı Neden Önemlidir?
Kalça çıkığının 6 aydan erken tespit edilmesi, tedavi seçeneklerinin farklılığı nedeni ile çok önemlidir. İlk üç ayda, deformitenin ciddiyetine göre, çift bez uygulaması veya Pavlik bandaj gibi basit yöntemler etkili olurken daha ileri aylarda alçı uygulaması gerekmektedir.
Çocuk yürümeye başladıktan sonra ise deformite yalnız ameliyat ile düzeltilebilmektedir.
Ultrasonografinin Yeri
Çocuk doktorunun ilk aylık muayenesi sonrası kalça ultrasonografisi, tarama yöntemi olarak önerilmektedir. Biz de hastanemizde bir aylık yenidoğanlarda kalça ultrasonografisi uygulamaktayız. Uygulama, ultrasonografi bölümünde radyoloji uzmanı tarafından yapılır. Tetkik esnasında mümkünse annenin bebeğin yanında olması bebeğin rahatlığı açısından tercih edilir.
Tetkik öncesi doyurulmuş olması, tetkikin daha rahat koşullarda yapılmasını sağlar. Tetkik loş ve sakin bir ortamda, uygun pozisyonda çekimler yapılarak sonlandırılır.
Bütün bunların yanı sıra makat pozisyonu ile doğmuş ve erken dönemde normal ultrasonografi değerlendirmesi olan bebeklerin bir kısmında (bir araştırmada %29 oranında) 4-6. aylarda hafif kalça displazisi geliştiği gözlenmektedir.Bu nedenle makat doğumlarda 6. ayda kalça röntgeni ile kontrol önerilmektedir.