Yumurtalık kisti kadınlarda görülen, birçok türü olan bununla birlikte iyi ve kötü huylu olarak farklı biçimlerde oluşabilen bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Tedavi seçenekleri türüne bağlı olarak değişmekle birlikte bazı kistler cerrahi gerektirmeden de tedavi edilebilmektedir. Yumurtalık kisti ameliyatı kararı için hastanın özellikleri, kistin türü, kistin yeri ve büyüklüğü gibi birçok faktör birlikte değerlendirilmektedir.
Yumurtalık kistleri nelerdir?
Yaşa göre sınıflandırılan yumurtalık kistleri aşağıdaki gibidir:
Fonksiyonel kistler:
13-18 yaş aralığında (Adölesan dönemde) görülen ve genellikle cerrahi tedavi gerektirmeyen kistlerdir. Bu yaşlarda vücuttaki hormon dengesi değişkenlikler gösterir ve bu durum da geçici kistlere yol açabilir. Çoğunlukla kendiliğinden kaybolan fonksiyonel kistlerin takibinin yapılması gerekmektedir. Bu tür kistler doğurganlık döneminde de oluşabilmektedir.
Germ hücreli tümörler:
Adölesan dönem ve bu dönemi takip eden üreme çağında ortaya çıkabilen tümörlerdir. Cerrahi müdahale gerektiren kistlerdir. Tümörün tipine göre ameliyat sonrası kemoterapi de gerekebilmektedir.
Korpus luteum kistleri:
Adet döneminde görülmektedir ve yumurtlama ile oluşmaktadır. Çoğunlukla kendiliğinden kaybolmaktadır.
Dermoid kistler:
Gebelik sırasında sık görülen kistlerdir. Dermoid kistlerin içinde koyu yağ kıvamında sıvı, saç ve bazen diş gibi ektodermal dokular göze çarpar. Genellikle acil ameliyat gerektirmektedir.
Çikolata kistleri:
Tıbbi adıyla endometriyotik kistler (çikolata kistleri) üreme döneminde en sık görülen kistlerdir. Her 10 kadından birinde çikolata kisti görülebilmektedir. Kistin büyüklüğü 9-10 cm boyutuna ulaştığı zaman cerrahi tedavi seçeneği düşünülmektedir. Boyutu daha küçükse ve özellikle hastanın çocuk sahibi olma düşüncesi varsa mümkün olduğunca ameliyat tercih edilmemektedir. Bu tür durumlarda takip edilmesi önemlidir. Kanser riski üreme döneminde düşüktür. Yaş ilerledikçe risk artmaya başlar.
Yumurtalık Kisti Ameliyatı Hangi Durumlarda Gereklidir?
Kanser şüphesi olan kistler operasyon gerektirmektedir. Bununla birlikte ilaca cevap vermeyen, sürekli büyüyen ya da kendiliğinden kaybolma ihtimali olmayıp çeşitli şikayetlere yol açan yumurtalık kistlerinde cerrahi müdahale düşünülmektedir.
Bazı kistler doğum kontrol hapları ile küçülebilmektedir ve cerrahiye ihtiyaç duyulmamaktadır. İltihabi kistlerde ise antibiyotikler kullanılmaktadır.
Yumurtalık Kisti Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Ameliyat yöntemine tetkiklerden sonra karar verilmektedir. Ameliyat planlanırken yaş, doğurganlık, kistin büyüklü, kistin yapısı gibi etkenler göz önünde bulundurulmaktadır. Örneğin kanser şüphesi olan kistlerde laparoskopik yöntemden kaçınılır. Kistin kötü huylu olduğu saptanırsa ya da bu durumdan şüphe edilirse ailenin de onayıyla rahim, yumurtalık apendiks ve omentum organları ve bu organları besleyen lenf bezlerinin de çıkarılması gerekebilmektedir.
Çocuk sahibi olmak isteyen üreme dönemindeki kadınlarda şartların uygun olmasına bağlı olarak yalnızca kist çıkarılır ve koruyucu cerrahi uygulanır.
Yumurtalık kistleri ile ilgili sıkça sorulan sorular
Yumurtalık kisti hamilelik için engel oluşturur mu?
Yumurtalık kisti türüne göre gebe kalmaya engel olabilmektedir. Ancak kist çok ilerlememişse başarılı bir ameliyat sonrasında hastalar sağlığına kavuşabilmekte ve çocuk sahibi olabilmektedir.
Yumurtalık kisti kanamaya sebep olur mu?
Türüne göre bazı kistler kanamaya sebep olabilmektedir.
Yumurtalıklarda kist nasıl teşhis edilir?
Ultrason muayenesinde kistin varlığı görülebilmektedir.
Yumurtalık kistlerinin belirtileri nelerdir?
Kistin türüne göre değişmekle birlikte genellikle, kasık ağrısı, adet düzensizliği, karın ağrısı gibi şikayetler görülebilmektedir. Çikolata kistinde gebe kalamama, adet döneminin sancılı geçmesi, cinsel ilişki sırasında ağrı, kasık ağrısı, idrarda zorlanma gibi şikayetler oluşabilmektedir.