Çölyak hastalığı, glüten içeren besinlere karşı bağışıklık sisteminin verdiği otoimmün tepki ile ortaya çıkan bir hastalıktır. İnce bağırsakta iltihaplanma ve hasara sebep olmaktadır. Glüten buğday, arpa ve çavdar gibi besinlerde bulunmaktadır. Çölyak hastalığının tedavisi öncelikle bu besinlerden uzak durmak ve ömür boyu bu hastalığa uygun bir diyete uymaktır.
1. Çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?
Çölyak hastalığının en yaygın belirtileri ishal, kabızlık, şişkinlik ve gaz gibi sindirim sorunlarıdır. Glüten tüketiyorsanız ve aşağıdaki belirtilerden birkaçı varsa mutlaka hekime danışmalısınız:
- İshal veya kabızlık
- Şişkinlik ve gaz
- Yorgunluk
- Kilo kaybı
- Demir eksikliği anemisi
- Depresyon
- Ciltte kaşıntı ve döküntü
2. Çölyak hastalığının tedavisi var mı?
Çölyak hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. Şikayetlerle başa çıkabilmek, semptomları azaltmak ve daha kaliteli bir yaşam sürebilmek için hekimin verdiği diyete uyulması gerekmektedir.
3. Çölyak hastaları hangi besinlerden uzak durmalı?
Glüten içeren hiçbir besin tüketilmemelidir. Aşağıdaki yiyecekler glüten içeren bazı yiyeceklere örnektir. Üzerinde “glüten içermez” gibi bir ibare bulunmadığı sürece çölyak hastaları aşağıdaki yiyeceklerden uzak durmalıdır:
- Pasta, kek, çörek, kurabiye gibi hamur işleri
- Ekmek
- Kraker
- Bira
- Salça
- Makarna, bulgur
- İrmik
- Salata sosları
- Yemek sosları
4. Çölyak hastası diyet uygulamadığında taktirde hangi sorunlarla karşılaşır?
Bağışıklık sistemi ince bağırsağa zarar vererek sindirim sorunları, kilo kaybı, yorgunluk ve beslenme yetersizliği gibi sağlığı tehdit eden sorunlar yaşanır.
5. Gluten hassasiyeti nedir? Çölyak hastalığından farklı mıdır?
Gluten bazı kişilerde hafif şiddette rahatsızlık hissi vermektedir. İshal ve kabızlık gibi sindirim sorunları yaşanabilmektedir. Ancak çölyak hastalığından farklıdır. Bu durum çölyak olmayan glüten hassasiyeti ya da intoleransı olarak tanımlanır.
6. Çölyak hastalığı neden oluşur ve nasıl ortaya çıkar?
Genetik bir hastalık olan çölyak hastalığı doğuştan gözlenmeyebilir. Stres, doğum, viral enfeksiyon, ameliyat gibi etkenlerle tetiklenerek hastalık aktif hale gelebilmektedir.
7. Çölyak hastalığında tanı nasıl konulur?
Öncelikle hastadan ayrıntılı bir öykü alınır ve fizik muayene yapılır. Seroloji testi, genetik testler yapıldıktan sonra bulgulara göre ince bağırsak incelenir, gerekli görüldüğünde ince bağırsaktan küçük bir doku örneği alınabilir. Tüm testler glütensiz diyete başlanmadan önce yapılmalıdır. Glütensiz diyet ile birlikte test sonuçları farklı çıkabilmekte ve yanıltıcı olabilmektedir.