İnsan vücudu enerji kaynağı olarak glikoz (şeker) kullanmaktadır. Ketojenik beslenme, vücudun enerji kaynağını şekerden yağa çevirerek hızlı kilo vermeyi amaçlayan bir beslenme çeşididir. Ketojenik beslenmede karbonhidrat az, protein ve yağ ağırlıklı besinlerin ise çoğunlukla tüketilmektedir. Ketojenik beslenmede amaç vücutta depolanan fazla yağların ketoz yapıya dönüşerek metabolizmanın enerji kaynağının değişmesi ve yağların parçalanarak hızla vücuttan atılmasını sağlamaktır. Ketoz yapı, vücudun besin isteğine cevap alamadığı zamanlarda karaciğer tarafından üretilen ve yağ yakımını hızlandıran bir maddedir. Ketosis (ketoz), zaman içerisinde vücutta glikoz maddesinin yerini alır. Bu sayede hem vücuda enerji sağlar, hem de kilo vermede vücuda yardımcı olur. Vücudun ketosis evresine geçişi iki yol ile anlaşılmaktadır. Vücut, ürettiği ketosis maddesi ile yağ kaybını idrar ve terleme yolu ile atmaktadır.
Ketojenik beslenme çeşitleri nelerdir?
Ketojenik beslenme yüksek yağ ve düşük karbonhidrat içeren bir beslenme düzenidir. Bu beslenme çeşidi hızlı kilo verdirmesinin yanı sıra birçok rahatsızlığın tedavisinde de kullanılan bir diyet niteliğindedir. Özellikle epilepsi(sara) hastalarına ketojenik beslenme önerilmektedir. Bunun en önemli sebebi, vücutta enerji kaynağı olarak kullanılan karbonhidratların atakları tetikleme etkileridir.
Ketojenik beslenme standart, döngüsel, hedefli ve yüksek proteinli olmak üzere dört farklı çeşide sahiptir. Bunlardan size en uygun olanını bulmak, sağlığınız açısından büyük önem taşır. Ketojenik beslenme her ne kadar uzmanlar ve bilim tarafından onaylanmış olsa da her bünyede aynı sonuçları göstermeyebilir. Bu sebeple kesinlikle uzman kontrolü dışında yapılması doğru değildir.
Standart beslenme; düşük karbonhidratlı, orta proteinli ve yüksek yağlı yiyecekleri barındırmaktadır. Döngüsel beslenme; yüksek karbonhidrat dönemleri ile ketojenik günlerin harmanlanması ile oluşmaktadır. Hedefli beslenme; antrenmanlar doğrultusunda diyete karbonhidrat eklenilebilmektedir. Yüksek proteinli beslenme ise; standart beslenmede olduğu gibi düşük karbonhidratlı yiyecekler içerse de protein oranı standart beslenmeye oranla çok daha yüksektir.
Toplum içerisinde yaygın olarak kullanılan ketojenik beslenme çeşitleri standart ve yüksek proteinli beslenme çeşitleridir. Döngüsel ve hedefli beslenme çeşitleri ise genellikle profesyonel sporcular, temel vücut geliştiriciler gibi kişiler tarafından kullanılan özel diyetlerdir.
Hangi besinler tüketilmelidir?
Ketojenik beslenmede en çok dikkat edilmesi gereken konu size hangi tip beslenme çeşidinin uyum sağlayacağıdır. Bu sebeple bir uzmana danışarak diyete başlamak sağlığınız açısından büyük önem taşımaktadır. Ketojenik beslenmede aç kalarak değil, dengeli ve doğru zamanda beslenerek kilo vermek amaçlanır. Protein açısından bakıldığında et, balık, tereyağı, yumurta, fındık, peynir, kuru yemişler, avokado vb. kullanılabilir. Yağ açısından bakıldığında işlenmemiş yağlar yani zeytinyağı, hindistancevizi yağı, avokado yağı vb yağlar kullanılabilir. Karbonhidrat açısından bakıldığında ise, düşük oranlı sebzeler, baharatlar, tuz, biber ve çeşitli bitkiler kullanılabilir. İçecekler işlenmemiş ve şekersiz olmalıdır. Ketojenik beslenmede en çok önerilen içecek sodadır. Çünkü soda, alkali yapısı sayesinde yağların parçalanmasını kolaylaştırır. Soda haricinde diğer asit bazlı içeceklerin tüketilmesi, özellikle şekerli içeceklerin tüketilmesi yasaktır. Ketojenik beslenme vücudu şekerden arındırmayı amaçladığı için meyve tüketilmesi de bu beslenme çeşidinde uygun değildir.
Ketojenik diyet nasıl uygulanır?
Ketojenik beslenme kararını almadan önce mutlaka bir uzmana başvurulması gerekmektedir. Vücudunuzda belirli ölçümleriniz yapıldıktan sonra hangi çeşit beslenme sizin için daha doğru olacaksa belirlenmeli ve ona göre bir yol çizilmesi gerekir. Genel olarak bakıldığında bu beslenme çeşidi içerisinde yağ kullanımı oldukça önemlidir. Yağ tüketimi arttırılarak vücudun enerji kaynağı güçlendirilmelidir. Bol bol su içilmeli, şekersiz sıvılar tüketilmelidir. Bu vücudumuzun toksin atmasına yardımcı olacaktır.
Ketojenik beslenmenin faydaları nelerdir?
Ketojenik beslenme, vücudun enerji kaynağı olan glikozu (şeker) vücuttan uzaklaştırarak yerine ketosis denen maddenin oluşumunu sağlar. Ketosis maddesi, karaciğer tarafından üretilerek vücutta depolanmış yağların parçalanmasına yardımcı olur. Ketosis maddesi aynı zamanda vücuda enerji ve direnç kazandırır. Kilo verdirmesinin yanı sıra bir çok rahatsızlığa iyi geldiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Ketojenik beslenme, epilepsi (sara) hastalarına, alzhemer hastalarına, bazı kalp hastalarına önerilen bir beslenme çeşididir. Vücudu kötü maddelerden arındırarak yenilenmesini sağlarken aynı zamanda da ileride oluşabilecek birçok rahatsızlığın önünü kesmektedir.
Ketojenik beslenmenin zararları nelerdir?
Ketojenik beslenme çeşidini diğer beslenme alışkanlıklarından veya diyetlerden ayıran en önemli özellik vücudun alışılagelmiş düzenini bozarak yeni bir düzen yaratmasıdır. Bir diyet programına başladığımızda küçük kaçamaklar yapmamız maruz görülebilirken ketojenik beslenmede bu mümkün değildir. Vücut her kaçamakta eski haline geri dönerek alışılagelmiş metabolizma çalışmasına devam etmektedir. Bunun sebebi ketojenik beslenme esnasında vücudun ürettiği ketosis maddesidir. Vücut ketosis maddesini yalnızca zor durumlarda ürettiği için ince bir duvar görevi görür. En küçük kaçamak bile o duvarın yıkılmasına ve metabolizmanın eski döngüsüne geri dönmesini sağlar. Buna ek olarak çocuk hastalara önerilen ketojenik beslenmede çocukların kemik gelişimini yavaşlattığı uzmanlar tarafından söylenmektedir.
Kısa vadede yorgunluk, halsizlik gibi belirtiler gösterirken uzun vadede bazı rahatsızlıklara sahip bireylerde (şeker hastası vb.) ciddi sorunlar ortaya çıkardığı gözlemlenmektedir. Bu sebeple eğer ketojenik beslenme tarzını değerlendirmek isterseniz mutlaka bir uzmana danışmalıdır.Size uygunluğu konusunda hem fikir olunursa süresi ve çeşidi belirlenip uzman takibinde ketojenik diyeti sürdürebilirsiniz. Uzman tabibi olmayan diyetlerde hasarlar ciddi boyutlara ulaşabilmektedir.