Vertigo, vücuttaki denge mekanizmasının çeşitli sebeplerle bozulması sonucu oluşan ve genellikle hareketsizken meydana gelen baş dönmesi durumudur. Hastanın günlük yaşamını zorlaştırır ve hayat kalitesini düşürür. Bir hastalıktan ziyade farklı hastalıkların bulgusudur.
Vertigo belirtileri
Vertigo belirtileri arasında öncelikle baş dönmesi gelmektedir. Hastalar sıklıkla bu şikayetle sağlık kuruluşuna başvurur. Bazı hastalarda baş dönmesi ile birlikte farklı belirtiler de görülebilir. Baş dönmesine eşlik eden diğer belirtiler ise aşağıdaki gibidir:
- Kulakta basınç hissi,
- Kulak çınlaması,
- İşitme sorunları,
- Mide bulantısı ve kusma şikayetleri,
- Çift görme vb. görme sorunları,
- Bilinçte bulanıklık,
- Denge bozukluğu,
- Kol ve bacaklarda güç kaybı.
Vertigo nedenleri
Vücutta denge mekanizmasında görevli birçok organ bulunur. Bu organlardan bir ya da birkaçında görülen sağlık problemleri vertigo durumuna sebep olabilir. Merkezi sinir sistemi ve iç kulak hastalıkları vertigoya sebep olabilmektedir.
Bilinen en yaygın sebep kulak içi kristallerin yerinden oynamasıdır. Bu nedenle vertigo halk arasında kristal oynaması olarak da bilinmektedir. İç kulakta bulunan kalsiyum ve mineral kristalleri strese, yorgunluğa, darbe ve travmalara bağlı olarak yerinden oynayabilmektedir. Bu durum vertigoyu tetiklemektedir.
Vertigo sebepleri arasında iç kulakta meydana gelen iltihabi rahatsızlıklar da yer almaktadır. Ayrıca iç kulakta bulunan ve denge mekanizmasında rolü bulunan salyangoz sıvısının miktarında artış olması da vertigo ataklarına yol açabilmektedir.
İç kulak ile ilgili bir problem tespit edilmezse beyin ve beyincik ile ilgili taramalar yapılır. Beyin damarlarının tıkanması, beyin kanaması, travmalar, MS hastalığı, Meniere hastalığı da vertigo nedenleri arasında yer alan diğer sağlık problemleridir.
Vertigo çeşitleri
Santral vertigo ve periferik vertigo olmak üzere iki çeşit vertigo bulunmaktadır.
Santral vertigo beyinden kaynaklanan sağlık problemleri ve hastalıklara bağlı olarak gelişen vertigodur. Santral vertigo nöroloji bölümünün ilgi alanına girmektedir.
Periferik vertigo ise iç kulak veya orta kulaktaki denge merkezinin çeşitli sebeplerle bozulması sonucu oluşan vertigo türüdür. Periferik vertigo Kulak Burun Boğaz (KBB) bölümünün uzmanlık alanıdır.
KBB kaynaklı vertigonun en sık görülen sebebi ani hareketle artan baş dönmesi ile seyreden Benign Pozisyonel Paroksismal vertigodur. İç kulaktaki kanalit dediğimiz kristallerin yerinden oynaması ile oluşur.
Bunun dışında iç kulaktaki sıvının tansiyonunuzu yükseltmesi ile baş dönmesi, çınlama şikayeti ile hasta karşımıza çıkabilir. Bunların yanı sıra iç kulaktaki dengeyi sağlayan sinirin iltihabından kaynaklı baş dönmesi de sık karşımıza çıkar.
Vertigo nasıl tedavi edilir?
Vertigo tedavisi için öncelikle bu bulguya sebep olan hastalığın teşhis edilmesi gerekmektedir. Tedaviler ise altta yatan hastalığa yönelik yapılmaktadır.
Nörolojik kaynaklı vertigo bulgusunda cerrahi müdahaleler gerekebilmektedir. Periferik vertigo vakalarında hekim tarafından medikal tedavilerin yanı sıra yaşam tarzı değişiklikleri önerilebilir. Vertigo enfeksiyon kaynaklı ise antibiyotik tedavisine başlanabilir. Bunların yanı sıra vestibüler rehabilitasyon gerekli görülebilmektedir.
Kısacası vertigo, tedavi planları Multidisipliner yaklaşımla oluşturulan bir sağlık problemidir. KBB, Nöroloji ve Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon bölümlerinden oluşan bir ekip ile hastaya uygun tedaviler planlanır. Gerekli görüldüğü durumlarda hasta, uygun bir beslenme programının düzenlenebilmesi için diyetisyene de yönlendirilebilir.
Vertigosu olanlar nelere dikkat etmeli?
- Uyku düzeninize dikkat edin.
- Stresten mümkün olduğunca uzak durun.
- Sağlıklı ve dengeli beslenin.
- Ani hareketler ve ağır sporlar yapmaktan kaçının.
- Hekimin önerdiği şekilde düzenli egzersiz yapın.
- Bol sıvı tüketin.
- Kahve, kola gibi kafein içeren gıdaları aşırı tüketmeyin.
- Tütün ürünleri ve alkolden uzak durun.
- Tehlikeli cihaz kullanımı, yüksekte çalışmak gibi baş dönmesi ve düşme halinde ciddi tehlike oluşturabilecek işlerden kaçının.